تصویرگری صورتهای فلکی منطقه البروج درنسخ خطی تمدن اسلامی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: ششمین کنفرانس ملی علوم انسانی و مطالعات مدیریت
  • کد COI اختصاصی: SPCONF06_0111
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 540
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهدی موحد

دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ هنر جهان اسلام، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

صورتهای فلکی بروج، یکی از برجسته ترین عناصر تصویری در رساله های نجومی (هیئت و تنجیم ) تمدن اسلامی هستند. طبق اطلاعات موجود، صورالکواکب الثابته نخستین رساله نجومی باقیمانده در تمدن اسلامی است که تصاویری از صورتهای بروج دارد؛ تصاویری که تقریبا منطبق بر دانسته های ما از میراث نجومی بابلی-یونانی است. افزون بر کتابهای نجومی، در رساله هایی مثل عجایب نگاریها و دانشنامه ها نیز غالبا بخشهایی را به منطقه البروج و صورتهای فلکی آن اختصاص میدادند. در پژوهش حاضر، با بررسی متن و تصویر چند نسخه خطی مصور (شامل رساله های صورالکواکب الثابته، عجائب المخلوقات توسی، عجائب المخلوقات قزوینی، نزهه القلوب، الموالید، البلهان،و مطالع السعاده و ینابع السیاده) رابطه میان توصیف های ارائه شده از بروج و تصویرگری آنها تبیین میشود. به علاوه، این پژوهش میکوشد تا براساس نسخه های خطی مطالعه شده، شیوه های تصویرگری بروج را طبقه بندی کند. نتیجه پژوهش نشان میدهد شیوه تصویرگری صورتهای بروج را میتوان به گروه دو کلی»۵ سنتی«، و »تغییریافته و تزئینی« تقسیم کرد که دسته دوم، خود به دو شاخه »ساده« و »ترکیبی« تقسیم میشود. همچنین نشان میدهد که متن رساله ای گروه دوم بیشتر از تصویر آنها به »سنت ها« پایبند است.

کلیدواژه ها

نسخه خطی، نجوم، صور فلکی، منطقه البروج، اسلام

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.