تدوین و اعتبارسنجی معیارهای بنیادین مدیریت یکپارچه منابع آب در سکونتگاه های روستایی نواحی خشک و نیمه خشک، مطالعه موردی: ناحیه بجستان در جنوب خراسان رضوی
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: دوفصلنامه کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی، دوره: 6، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_GRD-6-2_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 427
نویسندگان
دانشیار گروه علوم جغرافیایی دانشگاه پیام نور، ایران
دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور ایران
چکیده
ناکارآمدی مدیریت منابع آب، بویژه در نواحی خشک ونیمه خشک، موجب پدیداری گرایش های نوین مبتنی برارزش گذاری به نظام مندی های اکولوژیک در برابرمنافع اقتصادی، رویکردهای غیرسازه ای به جای سازه ای، مدیریت تقاضا محوربه عرضه محور و درنهایت برنامه ریزی مدیریت توسعه متوازن ناحیه ای، بجای توسعه بخشی محور آب، شده است. این مقاله با بهره گیری ازابزارهای مشارکتی و نظرسنجی از اندیشمندان حوزه منابع آب نواحی خشک، معیارهای بنیادی در مدیریت یکپارچه منابع آب را تدوین و اعتبارسنجی نموده، و با روش شناسی تحلیلی و ترکیبی، با کمک مدل دلفی، مولفه ها و شاخص های الگوی پایدارمدیریت منابع آب، را تعیین و طی دو مرحله به وسیله نظرسنجی از متخصصان مرتبط نتایج اخذ و سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) معیارهای الگوی مدیریت پایدار، در قالب چهار معیار زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و نهادی و۱۲ زیر معیار از طریق مقایسه زوجی امتیازدهی و با نرم افزار اکسپرت چویس اعتبارسنجی شده است. همچنین شش الگوی پایداری منابع آب، شناسایی و الگوی «مدیریت یکپارچه منابع آب» به عنوان پایدارترین الگو برای مناطق خشک و نیمه خشک تعیین شده است. در این پژوهش، الگوی یکپارچه مدیریت منابع آب با اعتبارسنجی شاخص های زیست محیطی (سازگاری با محیط زیست، توجه به تغییرات آب و هوا، بهره برداری پایدار و اکولوژیک از آب ها)، اجتماعی (بهبود معیشت ذینفعان، توانمندسازی ساختارها، تغییرنگرش از رویکرد مهندسی به اجتماعی)، اقتصادی (تلفیق سرمایه آبی با سرمایه اجتماعی، یکپارچگی تخصیص منابع مالی و کارایی و بهره وری)، و نهادی (توجه به ارتباطات بین بخشی، مشارکت ذینفعان و تاب آوری در شرایط بحرانی) تدوین شده است.کلیدواژه ها
الگوی پایدار مدیریت یکپارچه منابع آب, معیارهای اثربخش, ناحیه جغرافیایی بجستان, خراسان رضویاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.