تحلیل ادبی و بلاغی قصیده هائیه منسوب به امام رضا(ع)؛ رهیافتی به آرمانشهر رضوی

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه ادب عربی، دوره: 10، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JALIT-10-2_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 342
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

امید جهان بخت لیلی

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان

سید اسماعیل حسینی اجداد نیاکی

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان

چکیده

قصیده هائیه منسوب به امام هشتم، حضرت علی بن موسی الرضا(ع)، از جمله مصادیق عینی تعلیم و روشنگری در سطح فردی و اجتماعی است که امام(ع) در آن، هنجارها و ناهنجاری­های اخلاقی و پیامدشان را با زبانی بلیغ و ادبیاتی نافذ یادآور شده اند. مقاله حاضر بر آن است تا به روش تحلیل محتوای کیفی، کارکرد سازه­های بلاغی و زبانی را در تاثیرگذاری هرچه بیشتر کلام امام رضا(ع) و انتقال بهتر معانی مورد نظر ایشان(ع) در قصیده مزبور تبیین و تحلیل نماید. برآیند پژوهش نشان می­دهد امام(ع)، با به کارگیری اسلوب خطابی و پی­ریزی زیرساخت­های تاثیرگذار بلاغی و ادبی، بر بنیادها و آموزه­های تربیتی گرانسنگی تاکید دارند؛ بدین منظور در جای جای قصیده، استفاده آگاهانه و خلاقانه از شگردهای کارآمد بلاغی، موجب زیبایی و جذابیت اشعار گردیده و کاربرد فنونی نظیر: تکرار، تلمیح، تمثیل، آشنایی زدایی، ندا، ندبه، مراعات النظیر، مذهب کلامی، استفهام تقریری، ارسال مثل، ایضاح بعد از ابهام، حسن ختام و غیره به برجسته سازی گمراهی ناشی از غرور، طمع ورزی، ستمگری و عدم صیانت زبان نظر دارد، ضمن آن که توجه مخاطبان را از طریق بیان تصویری مفاهیم انتزاعی و استخدام واژگان عاطفی و انسانی- همراه با ارائه دلایل منطقی- به مرگ­اندیشی و بیدار کردن وجدان­های خفته معطوف می­سازد.

کلیدواژه ها

امام رضا(ع), قصیده هائیه, آرمانشهر رضوی, تحلیل ادبی و بلاغی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.