تحلیل ادبی و بلاغی قصیده هائیه منسوب به امام رضا(ع)؛ رهیافتی به آرمانشهر رضوی

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 267

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JALIT-10-2_009

تاریخ نمایه سازی: 22 خرداد 1400

چکیده مقاله:

قصیده هائیه منسوب به امام هشتم، حضرت علی بن موسی الرضا(ع)، از جمله مصادیق عینی تعلیم و روشنگری در سطح فردی و اجتماعی است که امام(ع) در آن، هنجارها و ناهنجاری­های اخلاقی و پیامدشان را با زبانی بلیغ و ادبیاتی نافذ یادآور شده اند. مقاله حاضر بر آن است تا به روش تحلیل محتوای کیفی، کارکرد سازه­های بلاغی و زبانی را در تاثیرگذاری هرچه بیشتر کلام امام رضا(ع) و انتقال بهتر معانی مورد نظر ایشان(ع) در قصیده مزبور تبیین و تحلیل نماید. برآیند پژوهش نشان می­دهد امام(ع)، با به کارگیری اسلوب خطابی و پی­ریزی زیرساخت­های تاثیرگذار بلاغی و ادبی، بر بنیادها و آموزه­های تربیتی گرانسنگی تاکید دارند؛ بدین منظور در جای جای قصیده، استفاده آگاهانه و خلاقانه از شگردهای کارآمد بلاغی، موجب زیبایی و جذابیت اشعار گردیده و کاربرد فنونی نظیر: تکرار، تلمیح، تمثیل، آشنایی زدایی، ندا، ندبه، مراعات النظیر، مذهب کلامی، استفهام تقریری، ارسال مثل، ایضاح بعد از ابهام، حسن ختام و غیره به برجسته سازی گمراهی ناشی از غرور، طمع ورزی، ستمگری و عدم صیانت زبان نظر دارد، ضمن آن که توجه مخاطبان را از طریق بیان تصویری مفاهیم انتزاعی و استخدام واژگان عاطفی و انسانی- همراه با ارائه دلایل منطقی- به مرگ­اندیشی و بیدار کردن وجدان­های خفته معطوف می­سازد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

امید جهان بخت لیلی

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان

سید اسماعیل حسینی اجداد نیاکی

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن ابی الاصبع، عبدالعظیم، بدیع القرآن، ترجمه علی میرلوحی، مشهد، ...
  • ابن منظور، جمال الدین، لسان العرب، بیروت، دار احیاء التراث ...
  • اسفندیاری، مصطفی و حسن عبد اللهی و علیرضا نادریان، «محسنات ...
  • اصیل، حجت الله، آرمانشهر در اندیشه ایرانی، تهران، نشر نی، ...
  • بشر، کمال محمد، علم اللغه العام (الاصوات)، قاهره، دار المعارف، ...
  • بهشتی، سعید و شیرین رشیدی، «اصول تربیت عقلانی بر مبنای ...
  • تفتازانی، سعدالدین مسعود، مختصر المعانی فی تلخیص المفتاح، قم، مصطفوی، ...
  • ، المطول، بی جا، دار الکوخ، ۱۳۸۷ ...
  • پهلوان­نژاد، محمد­رضا و مهدی رجب­زاده، «تحلیل متن­شناسی زیارتنامه حضرت امام ...
  • جباری، محمدرضا، مکتب حدیثی قم، شناخت و تحلیل مکتب حدیثی ...
  • جرجانی، عبدالقاهر، دلائل الاعجاز فی القرآن، ترجمه سیدمحمد رادمنش، مشهد، ...
  • حرانی، حسن بن علی بن شعبه، تحف العقول، قم، انتشارات ...
  • حسن، عباس، النحو الوافی، تهران، آوند دانش، ۱۴۲۵ ...
  • حیدری، فاطمه، چشم اندازهای آرمانشهر در شعر فارسی، تهران، دانش ...
  • الخطیب القزوینی، محمد، الایضاح فی علوم البلاغه، لبنان، دار الکتب ...
  • الخطیب القزوینی، محمد، الایضاح فی علوم البلاغه، تحقیق لجنه من ...
  • دهخدا، علی اکبر، امثال و حکم، تهران، امیرکبیر، چاپ دهم، ...
  • رازی، نجم الدین، مرصاد العباد من المبدا الی المعاد، به ...
  • رجائی، محمد خلیل، معالم البلاغه در علم معانی و بیان ...
  • رحیمی، مرتضی، «آداب دانش اندوزی در سخنان امام رضا(ع)»، فرهنگ ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا، موسیقی شعر، تهران، انتشارات توس، ۱۳۵۸ ...
  • شمیسا، سیروس، نگاهی تازه به بدیع، تهران، انتشارات فردوس، چاپ ...
  • شیرازی، احمدامین، آیین بلاغت: شرح مختصر المعانی، قم، فروغ قرآن، ...
  • العاکوب، عیسی علی، المفصل فی علوم البلاغه العربیه (المعانی، البیان، ...
  • فاضلی، محمد، دراسه و نقد فی مسائل بلاغیه هامه، مشهد، ...
  • فیض کاشانی، محسن، اخلاق حسنه، ترجمه محمد باقر ساعدی، تهران، ...
  • قلقیله، عبده عبدالعزیز، البلاغه الاصطلاحیه، قاهره، دار الفکر العربی، الطبعه ...
  • قنسولی، بهزاد و خلیل قاضی­زاده و مجید الهی، «تحلیل گفتمان ...
  • قویمی، مهوش، آوا و القا، تهران، انتشارات هرمس، ۱۳۸۳ ...
  • قیروانی، ابن رشیق، العمده، بیروت، مکتبه الهلال، ۱۴۱۶ ...
  • مازندرانی، محمد هادی بن محمد صالح، انوار البلاغه، به کوشش ...
  • المدرس التبریزی، محمدعلی، الدر الثمین او دیوان المعصومین(ع)، تقدیم و ...
  • مرتضوی، سیدمحمد، نهضت کلامی در عصر امام رضا(ع)، مشهد، موسسه ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی، ره توشه، قم، انتشارات آموزشی و پژوهشی ...
  • معرفت، محمدهادی، جامعه مدنی، قم، نشر التمهید، ۱۳۷۸ ...
  • مور، تامس، آرمانشهر، ترجمه داریوش آشوری و نادر افشار­، تهران، ...
  • منصور میر­احمدی و امیر رضائی­پناه، «تحلیل گفتمان مناظره­ها و مجادله­های ...
  • نوری طبرسی، میرزاحسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، موسسه ...
  • وحیدیان کامیار، تقی، بدیع از دیدگاه زیبایی شناسی، تهران، انتشارات ...
  • نمایش کامل مراجع