مهدی جلالی - مربی گروه مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار، دانشکده بهداشت دانشکده علوم پزشکی نیشابور ایران
ابوالقاسم نوری - استاد گروه روانشناسی دانشگاه اصفهان ایران
احسان الله حبیبی - استاد گروه مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار، دانشکده بهداشت دانگشاه علوم پزشکی اصفهان ایران

زمینه و هدف: انگیزش شغلی یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار بر فعالیت کارکنان است و پیامد آن رضایت شغلی و در نهایت بهره وری کارکنان می باشد. انگیزش شغلی متغیری است که جهات، شدت و تداوم رفتار شغلی را باعث می شود بعبارتی مطالعه انگیزش شغلی کوششی است برای شناخت و پاسخ به چراهای رفتار افراد در محیط های کاری. با توجه به نظریه هرزبرگ و بیان اثر عوامل بهداشتی در ایجاد انگیزش در شاغلین، محققین بسیاری از حوزه های روانشناسی و بهداشت شغلی به مطالعه پیوند بین این دوعوامل پرداختهاند و افزایش انگیزش شاغلین را از نظر بهداشت شغلی و رعایت اصول ارگونومی مورد بررسی قرار داده اند. در این مطالعه، مروری بر مطالعات انجام پذیرفته در زمینه ارتباط بهداشت حرفه ای و ارگونومی باانگیزش شغلی انجام شده است. روش پژوهش: کلیه مقاله های مرتبط با ارتباط بهداشت حرفه ای و ارگونومی باانگیزش در محیط کار مورد مطالعه قرار گرفتند. برای جستجو،از پایگاه های اطلاعاتی خارجی web of science _Google scholar _Scopus و PubMed و از پایگاه های داخلی (Civilica) (Medlib) _(Magiran) _(Iran medex) استفاده شد. برای جستجو در این پایگاه ها از کلیدواژه های participatory _motivation _ occupational health ergonomic، workplace به صورت جداگانه و ترکیبی استفاده شد و در نهایت با توجه به معیار ورود به مطالعه که ارتباط تغییرات در محیط کار از دیدگاه بهداشت حرفه ای و اثر بر انگیزش در شاغلین بود مقالات مورد نظر انتخاب گردید. یافته ها: با توجه به معیارهای انتخابی تعریف شده ۲۶ مقاله حائز شرایط ورود به مطالعه شدند این مقالات بطور ویژه مورد بررسی قرار گرفت و از بین آنها ۱۴ مقاله بعنوان نمونه های اصلی مورد بررسی در مطالعه انتخاب شد.نتایج ارائه شده در این مقالات نشان می دهد که تاکید اصلی شاغلین این حوزه کاری بر اثر ارگونومی مشارکتی و روشنایی در انگیزش شغلی شاغلین می باشد.این مطالعات نشان می دهد استفاده از رویکرد مداخله ای ارگونومی مشارکتی و همچنین تغییر در منابع روشنایی محیط کار از نظر طیف نور، دمای رنگ و شدت روشنایی منابع اثرات مطلوبی بر افزایش انگیزش در شاغلین دارد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعات ارائه شده اثر ارگونومی مشارکتی را به خوبی در افزایش انگیزش شاغلین می توان مشاهده نمود. به نظر می رسد این افزایش انگیزش به دلایل متعددی می تواند اثر مستقیم بر انگیزه و عملکرد شاغلین داشته باشد. از مهم ترین این دلایل می توان به درگیر کردن شاغلین در فرایندهای بهبود ایمنی وبهداشت حرفه ای در محیط کار اشاره کرد. همچنین مشخص گردید روشنایی و خصوصیات مختل آن بویژه دمای رنگ منابع، شدت روشنایی و طیف سول موجی منابع می تواند در صورت کاربرد صحیح در زمان و مقدار مناسب اثرات مثبتی بر انگیزش شاغلین و در نهایت ارتقاء عملکرد کارداشته باشد. در هر صورت، دستیابی به نتایج با درصد اطمینان بالاتر نیازمند انجام مطالعات جامع تری در این زمینه می باشد.

بهداشت حرفه ای، انگیزش، ارگونومی، مشارکتی، روشنایی، محیط کار