روش شناسی پژوهشی رئالیسم انتقادی؛ فهم مبانی، فرایند و اسلوب اجرا

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه روش شناسی علوم انسانی، دوره: 26، شماره: 102
  • کد COI اختصاصی: JR_MTOD-26-102_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 618
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ندا احسانی مقدم

دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده مدیریت و حسابداری

حسن دانایی فرد

استاد دانشگاه تربیت مدرس

احمدعلی خائف الهی

دانشیار مدیریت دانشگاه تربیت مدرس

علی اصغر فانی

دانشیار دانشکده مدیریت و اقتصاد

چکیده

نقدهای وارد بر پارادایم های غالب در سیطره علم به ویژه پارادایم های تحصل گرایی و تفسیری، تلاش برای یافتن پارادایم های جایگزین را تشدید کرد. یکی از پارادایم هایی که در همین راستا پا به منصه ظهور نهاد، رئالیسم انتقادی است. این پادارایم که تقریبا پارادایم نوظهوری تلقی می شود، ضمن اصالت بخشی به هستی شناسی، با به عاریت گرفتن هستی شناسی از تحصل گرایان و معرفت شناسی از تفسیریون، آشتی ای بین دو این پارادایم رقیب ایجاد کرده است. رئالیسم انتقادی با دسته بندی واقعیت در سه سطح واقعیت تجربه شده، واقعیت محقق شده و واقعیت نهفته ادعا می کند فهم عمیق تری را از پدیده ها و سازوکارهای شکل گیری آنها به دنبال دارد. اما با وجود تاثیر مثبت این پارادایم در فهم بهتر پدیده ها، روش شناسی در این پارادایم همچنان در هاله ای از ابهام است و شمار پژوهش هایی که تحت لوای این پارادایم انجام گرفته اند، اندک. ازاین رو در این مقاله تلاش شده است ضمن معرفی مفاهیم، پیش فرض ها و مبانی نظری رئالیسم انتقادی، بررسی ای بر روش شناسی آن از منظر پژوهشگران مختلف انجام گیرد. در پایان نیز نمونه ای عملی از پژوهش انجام شده تحت لوای این پارادایم تشریح شده است تا روشنگر پژوهش تحت لوای رئالیسم انتقادی باشد.

کلیدواژه ها

پارادایم, رئالیسم, رئالیسم انتقادی, سازوکار, هستی شناسی طبقه ای, روش شناسی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.