بررسی عوامل موثر بر ارتقا بهرهوری آب محصولات زراعی در استان همدان

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: نشریه آبیاری و زهکشی ایران، دوره: 12، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_IDJ-12-4_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 399
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سیدمحسن سیدان

استادیار پژوهش بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

علی قدمی فیروزآبادی

استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

حسین دهقانی سانیج

دانشیار پژوهشی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

با توجه به بحران آب در کشور و بیش­ترین مصرف آب در بخش کشاورزی، لزوم استفاده بهینه از منابع آب در این بخش ضروری به­نظر می رسد. بنابراین انجام پژوهش­های اقتصادی در زمینه تحلیل و تعیین بهره­وری عوامل تولید و تخصیص بهینه آن­ها در زیر بخش­های مختلف کشاورزی لازم است. هدف از این تحقیق، تعیین و ارزیابی میزان بهره­وری آب برای هر یک از محصولات عمده زراعی و ارایه راهکارهایی برای ارتقا وضعیت فعلی آن است. اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق به صورت داده­های مقطعی از کشاورزان منطقه و با روش نمونه­گیری تصادفی به­وسیله تکمیل پرسش­نامه و مصاحبه با کشاورزان جمع­آوری شد. متناسب با هدف تحقیق از شاخص بهره­وری فیزیکی آب، CPD استفاده شد. به منظور شناسایی و استخراج ابعاد بهره­وری آب از روش تحلیـل عـاملی اکتشـافی و تاییدی استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد، که هفت عامل شامل فنی و مدیریتی، زراعی، فیزیکی، نهادی، بازار، فردی و اجتماعی به­عنوان ابعاد مهم بهره­وری آب، در قالب ۴۵ موضوع قابل بیان است. این عوامل ۹۷/۷۸ درصد از واریانس کل بهره­وری آب را در مزارع کشاورزی استان همدان تبیین می­کند. از میان این عوامل مولفه فنی، مدیریتی و زراعی مهم­ترین عامل شناخته شد. به نحوی که عامل اول و دوم به­ترتیب ۶۷/۱۶ و ۹۲/۱۵ درصد از کل واریانس بهره­وری آب را به خود اختصاص داد. ایجاد رابطـه­ی رگرسـیونی بین عوامل تاثیرگذار و میزان بهره­وری نشان داد، یک واحد تغییر در انحراف معیار عوامل مدیریتی، فنی و زراعی باعـث مـی­شـود انحـراف معیـار میزان بهره­وری آب به­ترتیـب بـه انـدازه­ی ۴۳۵/۰ و ۳۴۲/۰ تغییر پیدا کند. که حاکی از بیش­ترین تاثیر این دو عامل بر میزان افزایش بهره­وری است.

کلیدواژه ها

بهره وری آب, تحلیل عاملی, رگرسیون, مدیریتی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.