شرح قصیده نخست دیوان ناصرخسرو قبادیانی

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: دو فصلنامه پژوهشهای ادب عرفانی (گوهر گویا)، دوره: 13، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JPLLU-13-3_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 190
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهدی فاموری

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج

چکیده

قصیده نخست دیوان ناصرخسرو قبادیانی مهم ترین سروده فلسفی دیوان اوست. او در این چکامه برخی از بنیادی ترین اصول تفکر خود را مانند یکی از حکیمان اسماعیلی، گاه به شکل پرسش و گاه اخبار، به نظم آورده است. اگرچه بر این قصیده شروحی نگاشته اند، هنوز می توان درباره آن سخن گفت. روش شرح در این مقاله بر استناد به آثار منثور فلسفی خود حکیم استوار است. نخست ابیات و آنگاه شرح و تفسیر هر بیت در ذیل آن آورده شده است. زبان ناصرخسرو در این چکامه خالی از لغزش نیست؛ اما درکل مدخلی مناسب برای شناخت جهان شناسی او و دیگر حکیمان شیعی و اسماعیلی است. تاکید بر مفاهیمی مانند وحدت محض و تفاوت آن با وحدت متکثر، جایگاه عقل اول و ربط آن با کلمه امر، ربط نفس و فلک و حرکت، تمسک به تمثیل عدد و واحد، پرسش از معنای عدم و هیچیز، پرسش از ماهیت و کنش آخشیجان و تاکید بر جایگاه امام زمان، از مهم ترین سخنان او در این چکامه است.

کلیدواژه ها

ادب حکمی, ناصرخسرو, دیوان, قصیده نخست, شرح

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.