بررسی ضرب المثل های فارسی در دو سطح واژگانی و نحوی

  • سال انتشار: 1388
  • محل انتشار: فصلنامه فنون ادبی، دوره: 1، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_LIAR-1-1_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 208
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی محمدی آسیابادی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهرکرد

چکیده

ضرب المثل ها، در کنار کنایات، اصطلاحات، زبانزدها و واژگان، از جمله مواد و مصالح زبانی به شمار می­روند که غنای هر زبان به کمیت و کیفیت همین مواد بستگی دارد. در این مقاله مولف می­کوشد پس از طرح موضوع و تعریف مثل، این گونه زبانی را در دو سطح واژگانی و نحوی بررسی نماید. در سطح واژگانی، واژگان امثال از چند زاویه بررسی می­شوند: ۱- میزان کاربرد واژگان بیگانه، عامیانه و  شکسته با تکیه بر  نمونه­گیری از  کتابهای امثال معروف که معلوم می­گردد ۴/۱۴ درصد واژگان عربی، دو درصد عامیانه و کمتر از  یک درصد شکسته است. این بررسیها به صورت مقایسه­ای انجام می­گیرد تا میزان واژگان یاد شده را در مقایسه با نثر معیار و مواد دیگر ادب شفاهی چون افسانه­ها، لالایی­ها، ترانه­ها و  مثل ها نشان دهد؛ ۲- واژگان ممنوع (حرام) و تابو ۷۵/۲درصد از کل واژگان امثال را تشکیل می­دهد؛ ۳- در  بخش فواید زبانی واژگان مثل نیز به نقش واژگان امثال در ماندگاری واژگان زبان فارسی و مطالعات زبانی اشاره می­شود؛ ۴- تغییر و جابه­جایی واژگان در محور جانشینی از ویژگیهای مثلهاست که علل آن به تفصیل و با نمونه بررسی و تحلیل می­شود. در سطح نحوی مباحثی مانند نوع جمله­های مثلی، اجزای جمله­های مثلی و ترتیب و انواع آنها از نظر فعل، ساختمان و وجه بررسی می­شود. در ادامه، حذف اجزای جمله­های مثلی در هشت نوع دستوری با ارائه شواهد کافی و دلایل و  چگونگی و نوع حذف­ها  (لفظی و معنوی) می­آید و در پایان گونه­های نوشتاری و گفتاری در مثلها بیان می­شود.  روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و به صورت نمونه گیری و مطالعه موردی است. تعداد نمونه­ها، پنجاه مثل از  پنج منبع مثل مکتوب و به زبان معیار است؛ بنابراین، ضرب المثل های گویشی در این پژوهش مورد نظر نیست. همچنین برای مقایسه و یا هدفهای خاص، نمونه­گیری­های دیگری نیز انجام داده­ایم. 

کلیدواژه ها

رمزگردانی, اقتباس, دوصدایی, ملمع, دوزبانگی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.