شکلگیری نظام وظیفه در پیوند با پروژه ملت سازی حکومتی دوره پهلوی اول
- سال انتشار: 1392
- محل انتشار: فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی، دوره: 4، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_SOST-4-2_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 310
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی علامه طباطبایی
چکیده
نظام وظیفه نخستین بار در چهارچوب ارتشهای پادشاهی و دولتهای مستقل از کلیسا در اروپای غربی تاسیس شد و توانست واسطهای بین دولت و ملت در ابتدای مدرنیته و وسیلهای برای بسط نظامیگری حاکمان و سلاطین باشد. تقسیم کار اجتماعی، پیشرفت تکنیکی، و صنعتی شدن در کنار هم سبب شد تا ارتشهای مدرن شکل بگیرند که از اولین نهادهای بوروکراتیک نیز به شمار میآمدند. اما این پدیده که در غرب پس از مجموعه تحولات اندیشهای و اجتماعی پدید آمده بود، در ایران دوره پهلوی اول به منزله بخشی از پروژه مدرنسازی و تثبیت حکومت استبدادی رضاخان شکل گرفت. بسط عناصر هویت ملیگرایانه و مطیع کردن نیروهای سنتی جامعه ایران در برابر استبداد مطلقه حکومت، از طریق آموزشها و هنجارسازی عمومی و فراگیر، یکی دیگر از کارکردها و کارویژههای ارتش و نظام خدمت اجباری در کنار تاثیرات و خدمات سیاسی و نظامی دیگرش در تاسیس و ابقای حکومت پهلوی بود. نظام وظیفه، در کنار خلع سلاح عمومی، به حکومت پهلوی اول این امکان را میداد که با گسترش اقتدار نظامی پایههای حکومت خود را مستقر کند. تشکیل ارتش یکپارچه و خدمت اجباری عمومی را باید یکی از اولین تلاشهای سامان مند و همه جانبه برای خلق شهروندان نظام جدید مبتنی بر ایده دولت ـ ملت در تاریخ ایران دانست.کلیدواژه ها
تاریخ اجتماعی ارتش, خدمت اجباری, نظام وظیفه عمومی, ارتش جدید, هویت ملی, پهلوی اولاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.