بررسی اثرات تغییر اقلیم بر میزان پایداری مصرف آب در بخش کشاورزی حوضه آبریز زاینده رود

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: فصلنامه علوم آب و خاک، دوره: 20، شماره: 75
  • کد COI اختصاصی: JR_JWSS-20-75_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 357
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدجواد زارعیان

۱. Dept. of Water Eng., College of Agric., Isf. Univ. of Technol., Isfahan, Iran.

سیدسعید اسلامیان

۱. Dept. of Water Eng., College of Agric., Isf. Univ. of Technol., Isfahan, Iran.

حمیدرضا صفوی

۲. College of Civil Eng., Isf. Univ. of Technol., Isfahan, Iran.

چکیده

این مطالعه بهمنظور بررسی اثرات تغییر اقلیم بر تبخیر و تعرق و تعادل آن با منابع آب حوضه زاینده رود انجام گرفته است. دو ایستگاه شاخص هواشناسی در حوضه زایندهرود شامل ایستگاههای اصفهان و چلگرد که بهترتیب در شرق و غرب حوضه واقع شدهاند، بهعنوان ایستگاههای مورد بررسی انتخاب شدند. براساس روش وزندهی، ترکیبی از ۱۵ مدل GCM ایجاد گردید و الگوهای تغییر اقلیم شامل ایدهآل، متوسط و بحرانی تعریف گردیدند. با استفاده از الگوهای ارائه شده پیشنهادی، اثرات تغییر اقلیم روی دما و تبخیر و تعرق ایستگاه اصفهان و بارندگی ایستگاه چلگرد تحت دو سناریوی انتشار ۲A و ۱ B مورد بررسی قرار گرفت. دو شاخص برای مشخص نمودن وضعیت تعادل آب کشاورزی حوضه درنظر گرفته شد. نسبت تبخیر و تعرق شرق حوضه به بارندگی غرب حوضه بهعنوان شاخص EPR ( تعادل در آب موجود و مصرف آب کشاورزی) و نسبت کمبود حداکثر کمبود آب به نیاز آبی کشاورزی بهعنوان شاخص کمبود حداکثر (MD) درنظر گرفته شد. نتایج نشان داد که دمای سالانه شرق حوضه بین ۶۳/۰ تا ۱۳/۱ درجه سلسیوس افزایش پیدا خواهد کرد. کاهش بارندگی غرب حوضه نیز بین ۵/۶ تا ۳۰ درصد در الگوهای خوشبینانه تا بحرانی تغییر می نماید. فصل تابستان بیشترین مقدار افزایش دما و فصل زمستان بیشترین مقدار کاهش بارندگی را نشان دادند. سناریوی انتشار ۲ A افزایش دما و کاهش بارندگی را بیش از سناریوی انتشار ۱ B نشان داد. همچنین نتایج نشان دهنده افزایش ۱/۳ تا ۸/۴ درصدی تبخیر و تعرق پتانسیل در حوضه زایندهرود بود. مقدار شاخص EPR حوضه زایندهرود در الگوهای تغییر اقلیم مختلف، بین ۱۳ تا ۵۲ درصد و شاخص MD بین ۹ تا ۳۵ درصد افزایش مییابد. نتایج نشاندهنده بر هم خوردن تعادل مصرف آب کشاورزی در شرق حوضه با بارندگی در غرب حوضه است. بهعبارت دیگر در این شرایط بایستی برنامهریزی و مدیریت ویژهای برای ایجاد پایداری منابع آب در حوضه آبریز زاینده رود اتخاذ نمود.

کلیدواژه ها

Evapotranspiration, Balance of water resources, Climate change, Zayandeh-Rud river basin, Weighting method., تبخیر و تعرق, تعادل منابع آب, تغییر اقلیم, حوضه زایندهرود, روش وزندهی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.