نقش تمرکز جغرافیایی صنایع و تخصصیشدن منطقهای در شکلدهی به ساختار فضایی ایران طی دوره زمانی ۱۳۹۰-۱۳۷۶
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دوره: 29، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_GEP-29-1_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 259
نویسندگان
دانشیار برنامه ریزی شهری و منطقه ای دانشگاه
دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
تعیین جایگاه مناطق مختلف در تقسیم کار فضایی و شناخت ساختار صنعت در سطح کشور اهمیت ویژهای دارد. یکی از مهمترین عناصر ساختار صنعت، تمرکز جغرافیایی است. با توجه به اینکه در بیشتر مطالعات مربوط به توسعه منطقهای، موضوع تمرکز جغرافیایی و تخصصیشدن منطقهای صنایع همواره در کنار هم مطرح شدهاند، هدف این مقاله نیز تحلیل نقش تمرکز فضایی صنایع و تخصصیشدن منطقهای در شکلگیری تقسیم کار فضایی در ایران در بازه زمانی ۱۳۹۰ –۱۳۷۶ است. روش پژوهش کمی و رویکرد آن توصیفی- تحلیلی است. برای دستیابی به هدف، روشهای تحلیل کمی شامل ضریب جینی تمرکز، ضریب جینی تخصصیشدن و ضریب مکانی به کار رفته است. درنهایت با بهرهگیری از ضریب پیرسون، همبستگی بین تخصصیشدن و تمرکز جغرافیایی در بخشهای صنعتی مختلف ایران سنجیده شده است. نتایج یافتهها نشان میدهد متوسط تمرکز در دوره مدنظر ۲۱ درصد افزایش یافته است که حاکی از گرایش صنایع به تمرکز جغرافیایی است؛ این تمرکز عمدتا در استانهای تهران، اصفهان و آذربایجان شرقی بوده است؛ اگرچه در پایان دوره به سمت استانهایی مانند خراسان، یزد و خوزستان نیز گرایش یافته است؛ همچنین نتایج یافتههای این پژوهش نشان میدهد بین تخصصیشدن منطقهای و تمرکز جغرافیایی صنعت در ایران رابطه معناداری وجود دارد و استانهای با تمرکز جغرافیایی بیشتر تخصصی هم شدهاند؛ از این رو تقسیم کار فضایی در بعضی مناطق ایران شکل گرفته است.کلیدواژه ها
تمرکز جغرافیایی, تخصصیشدن منطقهای, بخشهای صنعتی, توسعه منطقهای, ایراناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.