قدمگاه امام علی(ع)؛ در جستجوی تربتخانه ایلخانی کاشان
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: دو فصلنامه مطالعات معماری ایران، دوره: 9، شماره: 18
- کد COI اختصاصی: JR_JIAS-9-18_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 407
نویسندگان
Associate Professor, School of Literature and Foreign Languages, University of Kashan
Associate Professor, School of Architecture and Art, University of Kashan
چکیده
شهریار عدل در مقالهای با عنوان «یک جفت کاشی دوآتشه یادبود از کاشان مورخ سال ۷۱۱ق»، دو قطعه کاشی زرینفام مدور محفوظ در موزه سور پاریس را مطالعه کرده است که بنا بر متن کتیبه مندرج در کاشیها در ارتباط با یک بنای یادمانی شیعی در کاشان ساخته شدهاند. یکی از کاشیها که لبهای برجسته شبیه نعل اسب دارد، روایتگر رویایی از سال ۷۱۱ق است. طبق شرح رویای یادشده، امام علی(ع) و امام مهدی(عج) در سر راه هند به کاشان آمدهاند و در آنجا امام علی(ع) دستور ساخت بنایی را صادر کرده است تا کسانی که نمیتوانند به دیدار ایشان بروند، آن بنا را زیارت کنند. با وجود بررسیهای صورتگرفته و از جمله اشاره به موقعیت کلی بنا، تاکنون خود بنا و جای دقیق آن شناسایی نشده است. لذا این پرسشها قابل طرح است که آیا جفت کاشی زرینفام یادشده به بنایی مشخص اشاره دارند؟ و مهمتر اینکه اگر بنای یادشده قابل شناسایی است، کجا واقع شده و چه خصوصیاتی دارد؟ این مقاله در پی یافتن بنای یادشده و روشن کردن خصوصیات اصلی آن است. این مطالعه بر اساس روش تفسیری تاریخی به انجام رسیده است. برای این منظور، متن کتیبهها و متون تاریخی مرتبط مطالعه و تفسیر میشوند؛ همچنین محدودهای وسیع در شمال غربی حصار تاریخی شهر بررسی میشود تا امکان پاسخ دادن به پرسشها فراهم شود. در ادامه، مکان دقیق بنایی در همان محدوده مطالعه و بقایای بنای یادشده با برخی نمونهها مقایسه میشود تا خصوصیات دقیقتر و دوره تاریخی ساخت آن روشن شود. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که بنای گنبدخانهای کوچک در شمال گورستان صالحآباد که در بیرون حصار کاشان قرار دارد، همان بنایی است که شرححال ساخت آن بر روی کاشی زرینفام مورد نظر نوشته شده است. مطالعات صورتگرفته نشاندهنده رابطه میان دو کاشی منحصربهفرد یادشده و بنای گنبددار کوچکی در شمال حصار کاشان در محدوده صالحآباد است؛ جایی که بنای دیگری تا سال ۱۳۹۷ با عنوان قدمگاه وجود داشته است. دو کاشی یادشده از گزند حوادث در امان ماندهاند تا بخشی از تاریخ فرهنگی و معماری کاشان را بازگو کنند و البته نقش و جایگاه محدودهای در شمال حصار تاریخی شهر را در فرهنگ شیعی کاشان برای ما روشن کنند.کلیدواژه ها
Kashan, Darb-i Mehrīghābād, Ilkhanid period, luster tile, کاشان, درب مهریقآباد, دوره ایلخانی, کاشی زرینفاماطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.