روند قصّهگویی شهرزاد در توالی قصّههای هزار و یک شب
- سال انتشار: 1391
- محل انتشار: مجله متن شناسی ادب فارسی، دوره: 4، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_RPLL-4-1_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 189
نویسندگان
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا
چکیده
هزار و یک شب یکی از متون ادبی چند ملیتی است که زنان در آن حضوری روشن و فعّال دارند. قهرمان قصّهها زنی با تدبیر و هوشیار است که با نقل قصّههایی هوشمندانه، پادشاهی خودکامه و مستبد را به پایگاه خودآگاهی میرساند. روند قصّهگویی شهرزاد در طی هزار و یک شب و مقایسه مضامین قصّهها با توجه به ریختشناسی و اجزای سازای آنها نشان میدهد که وی در اجرای این حرکت بشر دوستانه و ایثار در جهت نجات جان خواهران سرزمینش کاملاً هوشمندانه قدم گذاشته است. بررسی قصّهها بر اساس همبستگی این سازهها با یکدیگر کمک شایانی به درک شگردهای قصّهگویی شهرزاد نموده است. این پژوهش نشان میدهد که سیر قصّههای هزار و یک شب، تکرار دو بخش قصّة مدخل هزار و یک شب و یا همان قصّه شهریار و برادرش شاهزمان است؛ امّا این فرافکنی سیری تکاملی به خود میگیرد؛ بدین ترتیب که بعضی قصّهها بازتاب خیانت زنان (مانندزنان خائن شهریار و شاهزمان)، برخی دیگر قصّهگویی یکی از شخصیتهای حکایتها برای نجات جان دیگران (مانند قصّهگویی شهرزاد) است. کنشمندی زنان با نشان دادن زنان قدرتمند، مکّار و جادوگر در لفاف قصّهها از زبان شهرزاد و یا راویان قصّهها تناسبی هوشمندانه در روند قصّهگویی ایجاد میکند و وضعیت زنان بعد از گذشت و هزار و یک شب بتدریج بهبود مییابد. حتی نحوة برخورد شهرزاد و گفتگوهای کوتاه او با شهریار در پایان قصّهها نیز از روندی هوشمندانه برخوردار است که با اصول روانشناسی در درمان بیماران مطابقت میکند.کلیدواژه ها
هزار و یک شب, شهرزاد, ریخت شناسی, قصّهدرمانیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.