فرا تحلیلی بر پژوهش‌های تاب‌آوری شهری در نشریات علمی پژوهشی جغرافیایی ایران

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های جغرافیای اقتصادی، دوره: 1، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JURS-1-2_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 563
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

احمد پوراحمد

استاد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ی جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

ابراهیم فرهادی

دانشجوی دکترا، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ی جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مریم سجودی

دانشجوی دکترا، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ی جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

رامین قربانی

دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ی جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

شاخوان عبدالله حسین

استادیار، گروه جغرافیا، دانشکده ی آموزش، دانشگاه گرمیان، کلار، سلیمانیه، عراق

چکیده

باوجود گذشت بیش از سه دهه از تحقیقات اولیه در مورد تاب‌آوری، هنوز این مفهوم فاقد در فراگیر و عملیاتی در حوزه‌های مختلف علمی و ازجمله مدیریت سوانح است. بسیاری از تناقض‌های موجود بر سر معنای تاب‌آوری از تمایلات شناختی، روش‌های متدولوژیک، تفاوت‌های مفهومی بنیادی موجود و همچنین دیدگاه‌هایی که بر تحقیق در سیستم‌های اکولوژیکی، اجتماعی یا ترکیبی از هر دو تمرکز می‌کنند ناشی می‌شود. شهر تاب‌آور شهری است که ظرفیت تحمل و پذیرش خطر پیش از فروپاشی سیستم را دارد. سیستم این شهر پویا و تغییرپذیر است. در زمان وقوع خطر، تغییرات را جذب می‌کند و بازهم به حالت تعادل بازمی‌گردد، این شهر توانایی برگشت به عقب و پذیرش تهدید را دارد. در سال‌های اخیر پژوهش در حوزه تاب‌آوری شهری در ایران در مجلات علمی‌پژوهشی جغرافیایی رو به افزایش بوده است و جامعه دانشگاهی با ضرورت پژوهش در این حوزه آشنا شده‌اند. ازاین‌رو این پژوهش با روش فراتحلیل (روشی سیستماتیک برای نیل به این اهداف با تحلیل آماری یافته‌های کمی حاصل از مطالعات مربوط به یک مسئله پژوهشی است) و باهدف شناسایی و دسته‌بندی مقالات پژوهشی نوشته‌شده در حوزه تاب‌آوری شهری در مجلات علمی‌پژوهشی جغرافیایی نگارش شده است؛ به‌طوری‌که پس از جست‌وجو و شناسایی مقالاتی که طی سال‌های اخیر مستقیماً به موضوع یادشده پرداخته‌اند، بافهم رویکردها و ماهیت آن‌ها، به بررسی ساختار مقالات شامل روش‌شناسی، شاخص‌ها، نمونه‌گیری، روش‌های جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها و نتایج به‌دست‌آمده پرداختیم تا جنبه‌های مثبت و منفی واکاوی کنیم. نتیجه پژوهش‌ها حاکی از آن است که همه مقالات نوعی نظریه آزمایی بوده و منجر به نظریه‌سازی نشده است. هرچند که برخی از پژوهش‌ها الگوها و پیشنهادهای بسیار خوب و تازه‌ای را ارائه داده‌اند، باتوجه‌به ماهیت پژوهش‌ها نمی‌توان آن‌ها را در رده پژوهش‌های بنیادی و نظریه‌ساز قرارداد.

کلیدواژه ها

فرا تحلیل, تاب آوری شهری, آسیب‌پذیری, شاخص تاب‌آوری, جغرافیا

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.