تحلیل همدید الگوهای جوّی توأم با موج‌های سرمای زمستانه در ایران

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، دوره: 6، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_GEH-6-3_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 259
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حسین عساکره

دانشگاه زنجان

علی شاهبایی کوتنایی

دانشگاه زنجان

چکیده

در پژوهش حاضر تلاش شده با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی، الگوهای همدید توأم با موج‌های سرمای زمستانی در ایران شناسایی شود. براین اساس با استفاده از داده‌های میان‌یابی شدۀ دمای کمینه برای زمستان‌های 1339 تا 1388 ضمن شناسایی روزهای همراه با سرمای فراگیر، داده‌های جوی شامل فشار تراز دریا و ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال برای شناسایی الگوهای جوی همراه با موج-های سرمای فراگیر زمستانه در ایران بکار گرفته شد. با انجام تحلیل خوشه‌ای بر روی داده‌های فشار تراز دریا طی 487 روز همراه با سرمای فراگیر، درنهایت 5 الگوی همدید تشخیص داده شد. بررسی این الگوها نشان داد که تمامی موج‌های سرمای فراگیر در پهنۀ کشور با تکوین یک الگوی پرفشار گسترده بر روی ایران و مناطق همجوار آن توأم بوده است. برهمکنش سامانه‌های پرفشار سیبری و پرفشارهای اروپایی با کم‌فشارهای جنب قطبی در انتقال هوای سرد از نواحی قطبی و شمال اسکاندیناوی به عرض-های جنوبی نقش مهمی داشته است. همچنین استقرار پشته‌ها و سامانه‌های بندالی تراز میانی جو در بخش‌های مرکزی و شرقی اروپا و استقرار ناوۀ شرقی آن‌ها بر روی ایران با ریزش هوای سرد به قسمت عقب این ناوه توأم بوده و در ایجاد و تداوم موج‌های سرمایی در سطح کشور تأثیر زیادی داشته است.

کلیدواژه ها

موج سرمای فراگیر, تحلیل خوشه‌ای, اقلیم‌شناسی همدید, سامانۀ بندالی, ایران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.