اثر فعالیت‌های آنتروپوژنیک بر مخاطرات زیست‌محیطی ناشی از آلودگی فلزات سنگین در اکوسیستم های کشاورزی
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، دوره: 9، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_GEH-9-1_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 258
نویسندگان
دانشگاه تبریز
دانشگاه فردوسی مشهد
دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
آلودگیهای زیست‌محیطی از مهمترین عوامل مؤثر بر تخریـب و تنزل کیفیت بیوسفر و اجزای آن محسوب شده و در ایـن میـان فلزات سنگین از دیدگاه‌های زیستی، اکولوژیکی و سلامتی بشـر از اهمیت ویژهای برخوردارند. این پژوهش با هدف بررسی روند تغییرات غلظت عناصر سرب، کادمیوم، مس و روی در خاکهای تحت کشت اطراف معدن سرب و روی زنجان و همچنین احتمال خطرپذیری (HQ) به بیماریهای مرتبط با این عناصر از طریق مصرف محصول مورد نظر صورت پذیرفت. بدین منظور 4 فاصله مکانی مختلف انتخاب (10، 20، 30 و 40 کیلومتر فاصله از معدن) و از هر محدوده 3 نمونه خاک و 10 نمونه گیاه گندم برداشت شد. عصارههای نمونههای خاک با استفاده از DTPA و اسید نیتریک 4 مولار و عصارههای گیاه با استفاده از اسید نیتریک 65% استخراج و غلظت فلزات با دستگاه جذب اتمی اندازهگیری شد. نتایج نشان داد غلطت کل و قابل دسترس هر چهار عنصر در خاک و همچنین غلظت این عناصر در دانه گندم با افزایش فاصله از معدن کاهش یافت. بیش‌ترین غلظت سرب (3/59 میلیگرم بر کیلوگرم)، کادمیوم (3/1 میلیگرم بر کیلوگرم)، مس (8/48 میلیگرم بر کیلوگرم) و روی (7/79 میلیگرم بر کیلوگرم) از دانه برداشت شده از فواصل 10 کیلومتری از معدن و کمترین غلظت این عناصر از دانه برداشت شده از فاصله 40 کیلومتری از معدن و به ترتیب برابر 8/31، 2/0، 7/2 و 2/37 میلیگرم بر کیلوگرم به دست آمد. نتایج احتمال خطرپذیری به بیماریهای غیرسرطانی برای هر یک از عناصر با فاصله از معدن نشان داد که مقادیر احتمال خطرپذیری به بیماری برای عناصر سرب، کادمیوم، مس و روی با افزایش فاصله از معدن کاهش یافت. همچنین به استثناء عنصر سرب، مقادیر خطرپذیری در هر چهار منطقه مورد مطالعه کمتر از 1 بود. این نتایج نشاندهنده این است مصرف‌کنندگان این محصولات در محدوده امن از نظر تأثیرات سوء بیماریهای غیرسرطانی ناشی از غلظت بالای سرب قرار نخواهند گرفت. همچنین علیرغم پایین بودن مقادیر HQ عناصر روی، مس و کادمیوم، احتمال افزایش این مقادیر در سالهای آتی برای این عناصر، بهویژه عناصر کادمیوم و مس وجود خواهد داشت؛ بنابراین میبایست توجه زیادی به مصرف و کشت در اطراف مناطق صنعتی، صورت گیرد.کلیدواژه ها
ضریب خطر, فلز سنگین, مخاطره زیست محیطی, اکوسیستم های کشاورزیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.