ارزیابی تنوع زیستی علف‌های‌هرز در بوم‌نظام‌های زراعی ارگانیک و پرنهاده برنج (Oryza sativa L.)

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: فصلنامه بوم شناسی کشاورزی، دوره: 9، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_AGRY-9-3_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 454
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سید یوسف موسوی طغانی

دانشگاه فردوسی مشهد

پرویز رضوانی مقدم

دانشگاه فردوسی مشهد

مهدی نصیری محلاتی

دانشگاه فردوسی مشهد

محمدرضا دماوندیان

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

این تحقیق جهت مقایسه تنوع زیستی علف‌های‌هرز بوم‌نظام‌های برنج (Oryza sativa L) شهرستان‌های بابل و بابلسر انجام گردید. نمونه‌ها از شش مزرعه دو نظام مدیریتی (ارگانیک و پرنهاده)، در سال زراعی 91-1390، جمع‌آوری شد. داده‌ها (شامل تعداد گونه‌های علف‌هرز و فراوانی هر یک) از نُه کوادرات (یک×یک متر) هر مزرعه، طی چهار مرحله (پنجه‌زنی، ساقه‌روی، پرشدن دانه و پس از برداشت) به‌دست آمد. مقایسه میانگین شاخص-های تنوع زیستی دو نظام مدیریتی، نشان داد که علی‌رغم افزایش مقادیر شاخص‌های تنوع در نظام ارگانیک، اختلاف معنی‌داری بین دو نظام قابل مشاهده نبود. مقایسه مراحل مختلف نمونه‌برداری بر اساس میانگین دو نظام، حاکی از کاهش تنوع و یکنواختی علف‌های‌هرز در مرحله چهارم (پس از برداشت) بود. ارزیابی شاخص‌های تنوع زیستی دو نظام پرنهاده و ارگانیک نیز حاکی از کاهش معنی‌دار شاخص‌های تنوع زیستی علف‌های‌هرز در مرحله چهارم نسبت به مراحل قبلی بود. این نتیجه می‌تواند به‌علت تخریب ایجاد شده در بوم‌نظام‌های برنج، ناشی از برداشت محصول و فراهم شدن زمینه برای ظهور گونه‌های مختلف علف‌هرز باشد. علی‌رغم اینکه در این شرایط انتظار افزایش تنوع می‌رود، اما به‌واسطه وجود تنش خشکی در مرحله برداشت، گونه‌های مقاوم به تنش ظاهر شده و مستقر گردیدند. برتری تنوع در نظام ارگانیک، به‌ویژه در مرحله چهارم را می‌توان به ظهور و استقرار علف‌های‌هرز مقاوم به شرایط تخریب و تنش مانند علف انگشتی (Digitaria spp.)، توق (Xanthium strumarium L.) و اکلیپتا (Eclipta prostrata L.) (گونه‌های شرایط غیرغرقاب) علاوه بر علف‌های‌هرز رایج (گونه‌های شرایط غرقاب) بوم‌نظام برنج مانند سوروف (Echinochloa crussgalli P. Beauv) و گونه‌های اویارسلام (Cyperus spp.) نسبت داد. نتیجه این که در مجموع، شاخص‌های تنوع زیستی (تنوع و یکنواختی) علف‌های‌هرز در نظام ارگانیک نسبت به رایج برتری داشت.

کلیدواژه ها

اویارسلام, سوروف, مدیریت, یکنواختی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.