شناسایی و ارزیابی زراعی و اکولوژیک گیاهان فراموش شده در بوم‌نظام‌های زراعی ایران: 2- معرفی گیاهان کم بهره‌برداری شده و فراموش شده

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه بوم شناسی کشاورزی، دوره: 10، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_AGRY-10-2_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 371
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علیرضا کوچکی

دانشگاه فردوسی مشهد

پرویز رضوانی مقدم

دانشگاه فردوسی مشهد

اشکان عسگری

دانشگاه فردوسی مشهد

رضا رستمی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به‌منظور شناسایی گونه‌های گیاهان زراعی فراموش شده و بررسی علل خروج این گیاهان از نظام‌های زراعی ایران مطالعه‌ای در سطح استان-های کشور و نیز براساس طبقه بندی اقلیمی در سال 1392 به اجرا در‌آمد. اجرای پژوهش در دو بخش مطالعات اسنادی و میدانی دنبال شد. گیاهان شناسایی شده بر اساس درجه‌ فراموشی یا کاهش سطح زیرکشت به دو دسته‌ گیاهان کم بهره‌برداری شده و فراموش شده تقسیم‌بندی شدند. 16 گیاه کم بهره‌برداری شده متعلق به 12 خانواده‌ گیاهی و سه گیاه فراموش شده متعلق به دو خانواده‌ گیاهی تفکیک و دلایل فراموشی، سابقه‌ تاریخی کشت آن‌ها در ایران و نیز موقعیت و سطح زیر کشت کنونی آن‌ها مورد بحث قرار گرفت. از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به منداب (Eruca sativa L.)، خشخاش (Papaver somniferum L.) و وسمه (Indigofera tinctoria L.) اشاره کرد. جایگزینی این گونه‌ها به وسیله‌ گونه‌های جدید و توان رقابتی کمتر آن‌ها در مقایسه با گیاهان اصلاح شده با عملکرد بالا، تغییرات عمده در سبد غذایی و الگوی مصرف، مسائل اجتماعی- اقتصادی و سیاسی و نیز محدودیت‌های اعمال شده به‌دلیل گاهاً کاربرد‌های سوء برخی گونه‌ها از جمله دلایل فراموش شدن و یا کاربرد محدود این گیاهان ارزیابی شد. در این میان جایگزینی به وسیله‌ گونه‌های جدید و نیز پیشرفت‌های فنی در تولید دارو و فرآورده‌های صنعتی شیمیایی به‌عنوان دلیل عمده فراموشی گیاهان با مصرف صنعتی مورد تأکید قرار گرفت.

کلیدواژه ها

تغییر اقلیم, گونه‌های جدید, مواد شیمیایی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.