نقد و بررسی دلالت عبارت «کانت اذا نزلت فاتحه سوره بمکه کتبت مکیه ...» بر پیدایش آیات مستثنیات
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: مجله مطالعات فهم حدیث، دوره: 7، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_MFHJ-7-2_010
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 604
نویسندگان
استادیار گروه علوم و قرآن حدیث دانشگاه یزد
دانشجوی دکترای تفسیر تطبیقی دانشگاه یزد
دانشیار گروه علوم و قرآن حدیث دانشگاه یزد
دانشیار گروه علوم و قرآن حدیث دانشگاه یزد
چکیده
برخی از مفسران با استناد به عبارت «کانت اذا نزلت فاتحه سوره بمکه کتبت مکیه، ثم یزید الله فیها ما یشا بالمدینه» به پیدایش آیات مستثنیات حکم دادهاند. در حالی که آیات مستثنیات در طول تاریخ تفسیر بر اثر خلط میان معیارهای مکی و مدنی، اسباب نزول جعلی یا تطبیقهای بعدی که از آنگاه تعبیر به شان نزول میشده و تفسیر نادرست برخی از آیههای قرآن کریم به وجود آمده است. مفسران در تعیین مکی و مدنی بودن آیات و سور، چهار معیار زمان، مکان، موضوع و خطاب را مد نظر دارند که هرگاه معیار بر زمان باشد آیات مربوط به یهودیان گرچه در مکه نازل شده باشد مکی قلمداد میشود و اگر معیار بر خطاب و موضوع باشد همین آیات مدنی محسوب میشوند مانند آیه ۲۰ سوره انعام. تفرد در نقل، ارسال سند، ضعیف و متروک الحدیث بودن راویان سخن فوق از مهمترین ضعفهای آن است. وجود روایاتی از امامان شیعه، مبنی بر نزول بسمله در ابتدای سور و اختصاص تمامی آیات میان دو بسمله به یک سوره، از دیگر دلایل بیاعتبار دانستن عبارت فوق است. در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی یکی از مبانی و علتهای پیدایش آیات مستثنیات مورد نقد قرار گرفته و برای نمونه به نقد و بررسی آیات مستثنیات سوره مزمل پرداخته شده است.کلیدواژه ها
روایت «کانت اذا نزلت فاتحه...» نزول پیوسته آیات مستثنیات مکی و مدنیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.