نقش ازدواج‌های سیاسی در تثبیت حکومت صفویه در دورۀ شاه‌طهماسب اول

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله تاریخ اسلام و ایران، دوره: 30، شماره: 48
  • کد COI اختصاصی: JR_HII-30-48_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 385
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

نصراله پورمحمدی املشی

دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین، قزوین، ایران

برومند سورنی

دانش آموخته دکتری گروه تاریخ گرایش ایران بعد از اسلام، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین، قزوین، ایران

چکیده

مرگ زودهنگام شاه‌اسماعیل اول صفوی سبب شد حکومت نوپای صفویه با چالش جدی در هدایت و تسلط بر قبایل قزلباش و غیرقزلباش روبه‌رو شود؛ به همین دلیل شاه‌طهماسب اول در درون مرزهای سیاسی ایران با مطالبات و گاهی با نارضایتی‌های قومی و خاندانی مواجه بود که اگر نگوییم تمایل به واگرایی داشتند، ولی تقرّب به دایرۀ قدرت و نفوذ در دربار سیاسی از آرزوهای این طوایف و گروه‌ها بود که در کنار شاه‌اسماعیل و جانشین او شاه‌طهماسب جنگ و جان‌فشانی داشتند و یا در نهان آمال خودسری می‌پروراندند. نگارندگان پژوهش حاضر با تکیه بر منابع رسمی و مآخذ معتبر، با تبیین ازدواج‌های سیاسی میان طیف‌ها و گروه‌­­های مختلف، درصدد واکاوی چرایی و چگونگی تأثیر پیوندهای خانوادگی در پیشبرد تثبیت حاکمیت صفویه در دوره شاه‌طهماسب اول می‌باشند. در این فرایند مشخص شده است که در این برهۀ زمانی دربار صفویه و سایر گروه‌های قومی از ازدواج سیاسی به مثابه روشی کارآمد در مناسبات سیاسی، کسب منافع اقتصادی، توسعۀ ارضی و کسب مشروعیت سیاسی و مقبولیت اجتماعی استفاده می‌کردند و در این زمینه شاه‌طهماسب اول نیز برای تثبیت ساختار قدرت در تعامل با عناصر محلی و منطقه‌ای که تباین مذهبی نیز داشتنند، از این شیوه در موارد متعدد بهره گرفته است.

کلیدواژه ها

شاه‌طهماسب اول, ازدواج سیاسی, قزلباشان, گرجی‌ها, چرکس‌ها

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.