گونه‌شناسی خانه‌های تاریخی شهر همدان بر اساس معیارهای کالبدی موثر بر عملکرد اقلیمی خانه‌ها

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی، دوره: 12، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_GEOIAU-12-4_028
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 505
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جواد قیاسوند

دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری ،دانشکده هنر و معماری، واحد تهران جنوب،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

ژاله صابرنژاد

استادیارگروه معماری ،دانشکده هنر و معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

منصوره طاهباز

دانشیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

فریبرز دولت آبادی

استادیارگروه معماری ، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

همدان به عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران زمین، از قدمت چند هزار ساله‌ای برخوردار است. از دوره‌ی قاجار و پس از آن، آثار معماری قابل توجهی به جا مانده است که در این میان سهم خانه‌ها نیز قابل توجه است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و ماهیت آن یک تحقیق آمیخته است که از روش‌های کیفی و کمی بهره می‌گیرد. در ابتدا به بررسی علمی اقلیم شهر همدان بر اساس مشخصات آب‌وهوایی بلندمدت و نیازهای اقلیمی منطقه به وسیله نرم‌افزار کلایمت‌کانسالتنت پرداخته می‌شود و سپس تعداد 33 خانه که واجد اطلاعات و مدارک کامل بودند جهت گونه‌بندی، برگزیده شد. گونه‌شناسی به عمل آمده با تحلیل ساختاری و یافتن الگوها و ویژگی‌های کالبدی مشترک خانه‌ها بر اساس شاخص‌های تاثیرگذار بر عملکرد اقلیمی آن‌ها صورت گرفته است. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، بیشتر خانه‌های دوره‌ی قاجار به صورت گونۀ درونگرا با حیاط مرکزی بوده است. در دوره‌ی پهلوی معماری بناهای مسکونی به لحاظ شکل و فرم وارد مرحله‌ی جدید شد. بنابراین می‌توان خانه‌های تاریخی موجود در شهر همدان را به سه گونه، بر اساس معیارهای کالبدی موثر بر عملکرد اقلیمی خانه‌ها در بازه‌ی زمانی قاجار تا پهلوی دسته بندی کرد: گونه‌ی :A خانه‌های دوره‌ی قاجار که به صورت درونگرا با حیاط مرکزی و فضای اندرونی و بیرونی بوده است. گونه‌ی B: خانه‌های مربوط به دوران اواخر قاجار و پهلوی اول که تلفیقی از گونه‌ی درونگرا و برونگرا هستند. گونه‌ی C: خانه‌هایی که با تأثیرپذیری از فرهنگ معماری غرب پلان‌ها در آن‌ها برونگرا شده است.

کلیدواژه ها

گونه‌شناسی, اقلیم, ویژگی‌های کالبدی, عملکرد اقلیمی, خانه‌های تاریخی همدان

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.