مشارکت سیاسی در نظم‌های غیرمردم‏سالار (نظم ولایت، خلافت و سلطنت)

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه علوم سیاسی، دوره: 21، شماره: 82
  • کد COI اختصاصی: JR_JCKE-21-82_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 438
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سیدسجاد ایزدهی

دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

مشارکت سیاسی مردم در گونه‌های متفاوت از نظام سیاسی و متناسب با مبانی و ساختار آن نظام، رویکرد متفاوت یافته است. در حالی ‌که در نظام‌های مردم‌سالار، مردم، رکن اساسی در تعیین کارگزاران و تصمیم‌سازی شمرده می‌شوند، در نظام‌های غیرمردم‌سالار نیز مردم از جایگاهی متناسب با ساختار آن نظام برخوردارند. برخلاف نظام ولایی که گستره مناسبی از جایگاه مردم و مشارکت سیاسیِ آنان را باور دارد، در نظام خلافت و سلطنت، نه‏تنها جایگاه مضیّقی برای مشارکت سیاسی مردم در نظر گرفته شده، بلکه نظام سیاسی به‌ گونه‌ای است که ظلم و نابرابری (تعدی به حقوق مردم) در ساختار آن به ‌صورت نهادینه وجود دارد. این مقاله، ضمن تبیین و توصیف مؤلفه‌های سه گونه نظام سیاسی ولایت، خلافت و سلطنت، جایگاه مردم و ظرفیّت‌های هرکدام از این نظام‌های سیاسی را در خصوص مشارکت سیاسی مردم ـ بر اساس سیر تحوّل تاریخ‌مدار شکل حکومت در تاریخ اسلام، یعنی نبوّت، ولایت، خلافت و سلطنت ـ مورد بررسی و مقایسه قرار ‌می‌دهد؛ گرچه حداکثری یا حداقلی بودن مشارکت سیاسی، دلیلی بر مطلوبیّت گونه نظام سیاسی نیست و این قضیه ملاک ارزشیابی نظام سیاسی نخواهد بود، بلکه آنچه ملاک ارزیابی و مطلوبیّت نظام است، مبانی و هنجارهایی است که گونه متفاوت و متمایز مشارکت سیاسی بر آن‌ مبتنی است.

کلیدواژه ها

مشارکت سیاسی, مردم‌سالاری, نظام ولایت, نظام خلافت, نظام سلطنت

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.