دیرکرد قله در واج شناسی آهنگ فارسی: رویدادی واجی یا آوایی؟
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات زبان و گویش های غرب ایران، دوره: 7، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JLW-7-1_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 200
نویسندگان
دانشیار گروه زبان انگلیسی و زبانشناسی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
چکیده
دربارة ساخت نواختی تکیه زیروبمی در زبان فارسی دو دیدگاه واجی متفاوت وجود دارد. یکی از دیدگاهها فرض میکند که دیرکرد قله در واجشناسی آهنگ فارسی فاقد نقش واجی و تمایزدهنده است؛ از این رو، وقوع زودهنگام یا دیرهنگامِ قله در تکیة زیروبمیِ خیزانِ فارسی باعث تفاوتهای معنایی نمیشود. برمبنای این دیدگاه، تکیة زیروبمی فارسی یا به صورت L+H* یا L*+H بازنویسی میشود. درمقابل این دیدگاه، دیدگاه دیگری نیز وجود دارد که فرض میکند هر دو تکیة زیروبمیِ L+H* و L*+H در دستور واجی آهنگ فارسی وجود دارند ولی حوزه عملکرد آنها در ساخت سلسلهمراتبیِ گفتار با یکدیگر متفاوت است: L+H* مربوط به سطح کلمة واجی و L*+H مربوط به سطح گروه واژهبست است. در پژوهش حاضر رفتار آوایی نواختها در تکیة زیروبمیِ کلمات با تکیة غیر آغازی در بافتهای نوایی مختلف بررسی شد. شواهد آوایی بهدستآمده نشان داد که در زبان فارسی تنها یک نوع تکیة زیروبمیِ دونواختی بهصورت L*+H وجود دارد که زمانبندی وقوع قلة این تکیه زیروبمی، بسته به بافت نوایی ساخت زنجیرهای گفتار (مانند جایگاه تکیه در سطح کلمه) و ساخت هجایی و زنجیرهایِ هجای تکیهبر متفاوت است. به این ترتیب میتوان چنین گفت که دیرکرد قله در واجشناسی آهنگ فارسی رویداد آواییِ پیوسته و غیر مقولهای است که میزان آن بهصورت پیوستاری از درجات مختلف از عدم دیرکرد تا دیرکرد زیاد بسته به عوامل نوایی مختلف متفاوت است.کلیدواژه ها
تکیه زیروبمی, تکیة غیر آغازی, دیرکرد قله, واجی شدگی, ساخت نواختیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.