تحلیلی بر سکههای ناصرالدینشاه قاجار ضرب شده در هرات با استفاده از تجزیه عنصری پیکسی
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، دوره: 14، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_FARKH-14-3_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 413
نویسندگان
استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه بیرجند
استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
دانشجوی کارشناسیارشد گروه باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
دانشجوی دکترای گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران
دانشجوی کارشناسیارشد گروه باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
دانشجوی کارشناسیارشد گروه باستانشناسی دانشگاه مازندران
چکیده
پس از مرگ ناگهانی یارمحمدخان ظهیرالدوله (1258-1267ق.)، به سال 1267ق.، هرج و مرج فراوانی در هرات پدید آمد. در دل این آشفتگیها، افراد زیادی تحت امر دولت ایران و خارج آن، به قدرت رسیدند و در نهایت دوستمحمدخان بارکزایی (1258-1280ق.) به سال 1279ق.، هرات را برای همیشه از ایران جدا ساخت. درخلال آشفتگیهای هرات (1267-1280ق.)، سکههایی نیز به نام ناصرالدینشاه (1264-1313ق.) در تاریخهای 1269 و 1273-1279ق. در این شهر به ضرب رسید. توجه بیشتر بدین سکهها دو مسأله را به همراه دارد، یکی آنکه نظام پولی عصر ناصری از ساختار خاصی پیروی نمیکرد و سکههای هر محل با عیارهای متفاوت به ضرب میرسید و دیگری آنکه معمولاً در دورانهای پرتنش، قدرت اقتصادی هر شهر تضعیف میگشت و عیار سکه نیز بدان واسطه بسیار پایین میآمد. بنابراین تجزیه عنصری سکههای این دوره با استفاده از شیوه پیکسی به دلیل سرعت، دقت بالا و غیرمخرب بودن آن، میتواند تحلیل خوبی از این اوضاع ارائه دهد. از اینرو، برای مطالعه در این امر تعداد 21 سکه در نُه تاریخ متفاوت، مورد تجزیه عنصری قرار گرفت. در نتیجه مشخص شد که عیار نقره این سکهها بالاتر از 90% بوده که در مقایسه ضرابخانههای اصلی، یعنی مشهد (84%)، تبریز (82%)، طهران (90%)، اصفهان (84%)، و شیراز (90%)، در جایگاه بالایی قرار میگرفته و این نشان دهنده تابعیت ضرابخانه هرات از نظام اصلی ضرب سکه، یعنی نظام تهران بوده که حتی در اوج تنشها هم، از عیار این سکهها کسر نگردیده است. در پایان نیز اطلاعات ارزشمندی از نحوه عیار زدن فلز سکهها با فلزات مس و آهن و نوع معادن نقره مورد استفاده، یعنی معادن سروزیت به دست آمد.کلیدواژه ها
هرات, سکه‌شناسی, ناصرالدینشاه قاجار, آزمایش پیکسی, باستانسنجیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.