نشانه شناسی بینامتنی رمان به هادس خوش آمدید

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: پژوهشنامه ادبیات داستانی، دوره: 9، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_RPRAZI-9-3_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 379
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فاطمه زمانی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کوثر، بجنورد، ایران

سید محمد صاحبی

استادیار فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تهران، ایران

چکیده

یکی از درون­مایه­های مهمّ ادبیّات داستانی معاصر، توجّه به جایگاه و هویت اجتماعی زنان است. برخی از نویسندگان با بازخوانی و بازآفرینی داستان­های کهن، معضلات و مشکلات زنان را ترسیم کرده­اند. رمان به هادس خوش آمدید، اثر بلقیس سلیمانی نوشتاری است زنانه که با داستان «زال و رودابۀ» شاهنامه روابط بینامتنی دارد و به بیان معضلات و مشکلات زنان در جامعة کنونی ایران می­پردازد. از این­رو، جستار پیش رو می­کوشد براساس نظریة نشانه­شناسی بینامتنی ریفاتر، با شناسایی رمزگذاری­های اسطوره­ای و دلالت­های معناشناختی رمان به هادس خوش آمدید، روابط بینامتنی این اثر را با شاهنامۀ فردوسی بررسی و تحلیل کند و خوانشی تفسیری و بینامتنی از این اثر ارائه دهد. نتیجة این بررسی بیانگر آن است که سلیمانی با قراردادن «غیر دستوری­هایی» در متن که دربردارندة دلالت­های ضمنی هستند، انباشتِ معنایی «زن» و منظومه­های توصیفی شاهنامه، «رودابه» و «طایفة شیخ­خانی» می­آفریند. بدین­ترتیب هیپوگرام­ها یا تصویر­هایی آشنا در ذهن خوانندگان ایجاد می­کند که به داستان زال و رودابه ارجاع می­دهد. واکاوی و تحلیل این روابط بینامتنی نشان می­دهد که ماتریس این رمان تأکید بر تقابل نقش­آفرینی زنان شاهنامه (به­ویژه رودابه) درمقابسه با زنان معاصر دارد که گرفتار محدودیت­ها و عرف­های نادرست اجتماعی شده­ اند.

کلیدواژه ها

بینامتنیت, نشانه ­شناسی بینامتنی, ریفاتر, شاهنامه, رمان به هادس خوش آمدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.