بررسی تطبیقی هستی‌شناسی‌معنا در دیدگاه فیض کاشانی و علامه طباطبایی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه نقد و نظر، دوره: 25، شماره: 99
  • کد COI اختصاصی: JR_JPT-25-99_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 272
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدجواد منصورسمایی

گروه شیعه شناسی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران (پردیس فارابی)، قم، ایران

محمد علی مهدوی راد

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گروه شیعه شناسی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران (پردیس فارابی)، قم، ایران

حامد پوررستمی

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گروه شیعه شناسی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران (پردیس فارابی)، قم، ایران

چکیده

هستی‌شناسی معنا در پیِ یافتن حقیقت و ماهیت معنای الفاظ و به بیان دیگر در جستجوی چیستی معناست. اندیشمندان غربی به این مسئله توجه کرده و نظریه‌های گوناگونی همچون نظریه مصداقی، تصوری، تصویری و... برای معنا مطرح کرده‌اند. با توجه به جایگاه ویژۀ این بحث در تفسیر قرآن و دانش اصول فقه و برخی مباحث کلامی، تبیین دیدگاه دانشمندان مسلمان دربارۀ آن ضروری است. به همین جهت در این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی، آرای دو تن از عالمان و مفسران برجستۀ شیعه، یعنی فیض کاشانی و علامه طباطبایی بازخوانی و تبیین شده است. با بررسی «نظریۀ روح معنا» که از نظریه‌های مهم ایشان در تفسیر قرآن است و هر دو مفسر بر آن اصرار دارند و اشتراکات فراوانی در دیدگاه آنان دیده می‌شود، اثبات شده است این نظریه که برخی در صدد به‌دست‌آوردن نظریه معنا از آن بوده‌اند، نمی‌تواند به عنوان «نظریه معنا» پذیرفته شود؛ زیرا پاسخی به پرسش چیستی معنا ارائه نمی‌دهد. نتیجه اینکه به‌رغم وجود عبارت‌هایی در آرای ایشان که نشان از تمایل به نظریۀ مصداقی یا تصویری معنا دارد، هر دو مفسر تنها نظریۀ ایده‌ای (تصوری) معنا را معتبر می‌دانند.

کلیدواژه ها

چیستی معنا, نظریه معنا, هستی‌شناسی معنا, فیض کاشانی, علامه طباطبایی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.