بازشناسی مفهوم قلمرو در سه حوزه کالبدی، رفتاری و معناشناختی در معماری کوچ (مطالعه موردی: عشایر بویراحمد)

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه مسکن و محیط روستا، دوره: 37، شماره: 161
  • کد COI اختصاصی: JR_JHRE-37-161_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 392
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی اکبر حیدری

School of Engineering in Yasooj University, Iran.

قاسم مطلبی

Faculty of Fine Arts, University of Tehran, Iran.

غزال انصاری راد

Payam Noor University of Tehran, Iran.

چکیده

معماری کوچ و زندگی عشایر، جنبه­های نهفته­‌ بسیار دارد که متأثر از شیوه­‌ زندگی کوچ­نشینان و فرهنگ و اجتماع آن­ها می­باشد. کوچ‌نشینی شیوه‌ای از زندگی با جابه­جایی سالانه و موسمی است که گروهی ازمردم همراه با چهارپایان خود، از محل چادرهای زمستانی تا چراگاه­های تابستانی نقل مکان می‌کنند و در فصل سرما دوباره به اردوگاه زمستانی خود باز می­گردند. پدیده کوچ نوعی هماهنگی و سازش انسان با محیط طبیعی است که تا حدودی تحت تأثیر جبر محیطی نیز قرار دارد. بر این اساس می‌توان چنین پنداشت که زندگی کوچ‌نشینی یک نوع امرار معاش و بالطبع یک مسئله فرهنگی است که شیوه‌ زندگی خاصی را معرفی می­کند. در این خصوص مفهوم قلمرو به‌عنوان یکی از مفاهیم مطرح در مطالعات انسانی و محیطی، در شکل­گیری نظام فضایی این نوع معماری، از جایگاه ویژه­ای برخوردار است. این مفهوم بیش از آن­که یک ویژگی کالبدی باشد، مفهومی ذهنی بوده که هم در ساختار کالبدی محیط و هم الگوهای رفتاری ساکنین و معانی که ساکنین از محیط زندگی خود ادراک می­کنند، نمود دارد. با این حال چنین به‌نظر می­رسد که بررسی این مفهوم در معماری کوچ، با توجه به نوع زندگی و شیوه سکونت خاص این افراد، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. لذا پژوهش حاضر ضمن بررسی نوع زندگی و شیوه سکونت خاص این افراد و نیز سازمان فضایی این نوع زندگی، به بررسی مفهوم قلمرو در سه حوزه کالبدی، رفتاری و معناشناختی در ایل سادات­محمودی از طوایف بویراحمد سفلی به‌عنوان نمونه موردی می­پردازد. بر این اساس با مراجعه حضوری به محل زندگی این عشایر و تهیه نقشه و کروکی از سازمان فضایی ایل و همچنین انجام مصاحبه و مشاهده، به گردآوری اطلاعات لازم پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان داد که مفهوم قلمرو در سه بعد کالبدی، عملکردی و معنایی در معماری کوچ‌، نمود دارد و این مفهوم هم از بعد عینی و هم از بعد ذهنی قابل مشاهده است.

کلیدواژه ها

nomadic architecture, territory, body, behavior, meaning., معماری کوچ, قلمرو, کالبد, رفتار, معنا.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.