نگاهی اجمالی به کارکرد عقل و عشق در اندیشۀ ابن عربی، مولوی و سنایی

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، دوره: 15، شماره: 17
  • کد COI اختصاصی: JR_PERSI-15-17_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 422
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی سینا رخشنده مند

دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

اصغر دادبه

استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران شمال ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

سعید حمیدیان

استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

چکیده

یکی از مضامین مشترک شاعران و نویسندگان ادبیّات فارسی، موضوع عقل و عشق است. بررسی کارکردهای عقل و عشق و این‌که عشق، شارح غوامض عقل ؛ ولی عقل از شناخت رموز عشق ناتوان است،  دیدگاه های گوناگونی را در پی داشته است.   از آنجایی که یکی از اصول صوفیّه عشق ستایی و عقل ستیزی است، عرفا راه علوم و فلسفه و عقل معاش را در شناخت حقّ ناتوان می‌دانند و معتقدند آنچه می‌تواند انسان را به معرفت حقیقت و حقیقی برساند عشق است وبس. این مضمون دراندیشۀ دو ابر مرد عرفان و فرهنگ اسلامی در قرن هفتم یعنی ابن عربی و مولوی و اندیشۀ حکیم سنایی غزنوی که بنیان گذار تفکّر عرفانی در شعر فارسی- قرن پنجم و اوایل قرن ششم - است به طرز خاصی، نمود پیدا کرده و جلوه گر است و از مباحث بسیار مهم و کلیدی اندیشۀ آنان به شمار می رود. از این روی در این وجیزه مشخص خواهیم کرد که آیا عرفا و بخصوص ابن عربی،مولوی وسنایی با همۀ معانی عقل مخالف هستند؟ عقل و عشق در اندیشۀ آنان چه جایگاهی دارد و «گسست» و «پیوست» میان عقل و عشق کجاست؟

کلیدواژه ها

عقل, عشق, ابن عربی, مولوی, سنایی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.