بازتاب مسائل سیاسی در سفرنامههای ایرانی در دورة صفویه و قاجار
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، دوره: 15، شماره: 20
- کد COI اختصاصی: JR_PERSI-15-20_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 274
نویسندگان
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی، ایران
استادیار دانشگاه پیام نور اردبیل، ایران
چکیده
سفرنامهنویسی در عرصة ادب فارسی سابقة کهنی دارد که به دو شکل منظوم و منثور است. در سفرنامه، نویسنده به شرح آنچه در سفر دیده، شنیده و روی داده، میپردازد. در این پژوهش سه سفرنامة «سفینة سلیمان، سفرنامة میرزا فتاحخان و حاج سیاح» به عنوان سه سفرنامة سیاسی- سیاحتی ایرانی انتخاب شده که هدف، بررسی مسائل سیاسی منعکس شده در سفرنامهها با تکیه بر دوران صفویه و قاجار است؛ از اینرو این پژوهش در پی یافتن این پرسش است که چه مسائل سیاسی در سفرنامههای دو دورة مختلف تاریخی بازتاب یافته است. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده و نتایج نشان داد که دو سفرنامة سفینه سلیمانی و میرزا فتاح خان، سفرنامههایی سفارشی- سیاسی هستند که حکومت وقت را در اوج اقتدار و شکوه نشان داده در حالیکه سفرنامة حاج سیاح که سفرنامهای سیاحتی- سیاسی است، شاهان قاجار را بیکفایت، نالایق، ستمگر و تجملگرا به تصویر کشیده است. در دو سفرنامة محمد ربیع و فتاح خان روابط سیاسی ایران با سایر کشورها، در سایة روابط دوستانه بوده که به هیچ عنوان جنبة استعماری نداشت؛ اما حاج سیاح تمام تعاملات سیاسی ایران با کشورهای قدرتمند را راهی برای استعمار مردم ایران دانسته است. در این میان به مباحثی چون قراردادهای سیاسی، ترورها، پناهندگی سیاسی، شیوههای ادارة حکومت و ... نیز به عنوان بخشی از مسائل سیاسی در سفرنامههای اشاره شده است.کلیدواژه ها
سفرنامه, سیاست, سفینة سلیمانی, سفرنامة میرزا فتاحخان, سفرنامة حاج سیاحاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.