نشانهای پیشاندیشی و آگاهانه سُرودن در مثنوی معنوی
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه جستارهای نوین ادبی، دوره: 53، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JLSS-53-2_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 229
نویسندگان
دانشگاه فردوسی
چکیده
برخی به سرودن مثنوی در حالت جذبه و بیخودی و ناخودآگاهی و همچنین به شیوۀ جریان سیال ذهن و تداعی آزاد اشارهکرده و بر این اساس مثنوی را متنی آشفته دیدهاند. چنین داوریهایی جای تأمل دارد و میتواند زمینههایی داشتهباشند. از جمله؛ آگاهی از شوریدگی مولانا، تداخل معانی اصطلاحی؛ تداعی معانی، تداعی آزاد و شیوۀ جریان سیال ذهن. شکستن مرز واقعیت و خیال و دیرآشنایی مثنوی برای مخاطبان امروز. یافتههای نشانمیدهند که: نشانهای پیشاندیشی و آگاهانه سخنگفتن و هشیارانه سرودن در مثنوی بسیار است. از جمله: تعلیمی بودن مثنوی، مجلسگویی مولانا، خلوت پیش از مجلس وعظ، داستان-مقاله بودن مثنوی، کلیت موضوعات در اندیشۀ صوفیانه، تقسیم یک اندیشه کلی به اجزای کوچکتر، تکرار، تلمیحات و ارجاعات درون متنی، استدلال تمثیلی، تناسب موضوع سخن و درونمایۀداستانها، گزینش داستانها در تناسب با موضوع، عنوان بندی بخشها، تعلیق آفرینی، گفتگو با مخاطب، بازآفرینی و تصرف در اصل داستانها، استقلالداشتن داستانها، بازگشت به رشتۀ قطعشدۀ سخن، پایانبندی داستانها، اتمام داستانها، طراحی گفتگو و مناظره، پیوندهای ساختاری و محتوایی با؛ واژگان، جملات و ابیات کلیدی، پنهان نگاهداشتن راز. در نتیجه میتوان گفت؛ در برخی پژوهشها در توصیف مثنوی با شتابزدگی روبرو هستیم. نشانههای بسیاری گواهیمیدهند؛ مولانا با پیشاندیشی، آگاهانه و هدفمند آن را سروده و همواره به جریان خلق متن و حضور مخاطب احاطۀ هشیارانهای داشتهاست. بنابراین؛ مثنوی دارای ساختاری با نظم و منطقی دیرآشنا و ویژۀ خود است. چینش اجزای سخن در مثنوی؛ از یکسو تابع جهانبینی مولانا و از سوی دیگر تابع اولویتها در نظام اندیشهاش و از سویی تابع مقتضای حال مخاطبانش است.کلیدواژه ها
مولانا جلال‌الدین محمد بلخی رومی, مثنوی معنوی, پیشاندیشی, آگاهانه سرودن, روایت, شیوۀ جریان سیال ذهن, تداعی آزاداطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.