نشانهای پیشاندیشی و آگاهانه سُرودن در مثنوی معنوی
محل انتشار: فصلنامه جستارهای نوین ادبی، دوره: 53، شماره: 2
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 206
فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JLSS-53-2_002
تاریخ نمایه سازی: 20 بهمن 1399
چکیده مقاله:
برخی به سرودن مثنوی در حالت جذبه و بیخودی و ناخودآگاهی و همچنین به شیوۀ جریان سیال ذهن و تداعی آزاد اشارهکرده و بر این اساس مثنوی را متنی آشفته دیدهاند. چنین داوریهایی جای تأمل دارد و میتواند زمینههایی داشتهباشند. از جمله؛ آگاهی از شوریدگی مولانا، تداخل معانی اصطلاحی؛ تداعی معانی، تداعی آزاد و شیوۀ جریان سیال ذهن. شکستن مرز واقعیت و خیال و دیرآشنایی مثنوی برای مخاطبان امروز. یافتههای نشانمیدهند که: نشانهای پیشاندیشی و آگاهانه سخنگفتن و هشیارانه سرودن در مثنوی بسیار است. از جمله: تعلیمی بودن مثنوی، مجلسگویی مولانا، خلوت پیش از مجلس وعظ، داستان-مقاله بودن مثنوی، کلیت موضوعات در اندیشۀ صوفیانه، تقسیم یک اندیشه کلی به اجزای کوچکتر، تکرار، تلمیحات و ارجاعات درون متنی، استدلال تمثیلی، تناسب موضوع سخن و درونمایۀداستانها، گزینش داستانها در تناسب با موضوع، عنوان بندی بخشها، تعلیق آفرینی، گفتگو با مخاطب، بازآفرینی و تصرف در اصل داستانها، استقلالداشتن داستانها، بازگشت به رشتۀ قطعشدۀ سخن، پایانبندی داستانها، اتمام داستانها، طراحی گفتگو و مناظره، پیوندهای ساختاری و محتوایی با؛ واژگان، جملات و ابیات کلیدی، پنهان نگاهداشتن راز. در نتیجه میتوان گفت؛ در برخی پژوهشها در توصیف مثنوی با شتابزدگی روبرو هستیم. نشانههای بسیاری گواهیمیدهند؛ مولانا با پیشاندیشی، آگاهانه و هدفمند آن را سروده و همواره به جریان خلق متن و حضور مخاطب احاطۀ هشیارانهای داشتهاست. بنابراین؛ مثنوی دارای ساختاری با نظم و منطقی دیرآشنا و ویژۀ خود است. چینش اجزای سخن در مثنوی؛ از یکسو تابع جهانبینی مولانا و از سوی دیگر تابع اولویتها در نظام اندیشهاش و از سویی تابع مقتضای حال مخاطبانش است.
کلیدواژه ها:
مولانا جلالالدین محمد بلخی رومی ، مثنوی معنوی ، پیشاندیشی ، آگاهانه سرودن ، روایت ، شیوۀ جریان سیال ذهن ، تداعی آزاد
نویسندگان
سوسن جبری
دانشگاه فردوسی
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :