اختلافات مرزی ایران و عراق و تأثیر آن بر جنگ تحمیلی
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: علوم و فنون مرزی، دوره: 8، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_BST-8-2_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 5187
نویسندگان
دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد
دانشیار دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران،
استادیار تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم
چکیده
مرزها ضمن آنکه عامل جداکننده دو واحد سیاسی هستند، درگذر تاریخی میان دو ملت همواره نقش صلح و جنگ را ایفا می‌کنند، ایران که با برنامه‌ریزی نظام سلطه در تاریخ معاصر خود متحمل انعقاد قراردادها و معاهدات مرزی زیان باری بوده است، در باب اختلافات مرزی همواره عامل تهدیدکننده‌ای از سوی همسایگان به شمار می‌رفته است. تحقیق حاضر در جهت دستیابی به شناخت کامل و درک بهتر شاخص‌های مؤثر در اختلافات مرزی ایران با کشور همسایه غربی خود یعنی عراق باهدف تبیین فرایند و زمینه‌های قراردادهایی است که در یک‌صد سال گذشته میان دو کشور به امضاء رسیده است. درگیری‌های مرزی ایران و عراق میراث اختلافات مرزی ایران و عثمانی است، اختلافات و درگیری‌هایی که در مقاطع مختلف جنگ و صلح با انعقاد عهدنامه‌ها و قراردادهای مرزی همسو با نقش استعمارگران شرق و غرب با تکیه‌بر همان جدال‌های مرزی همراه با نزاع‌های اعتقادی و مذهبی دو کشور (ایران و عثمانی) نقش میانجی و واسطه را در تعیین حدودوثغور مرزی بر عهده داشتند و با توجه به نقش و واسطه‌گری بیگانگان هرگز این معاهدات نتوانست پایان‌بخش درگیری حامیان دو ملت باشد. با موجودیت یافتن کشور عراق که به دنبال تجزیه کشور عثمانی درنتیجه جنگ جهانی اول شکل گرفت تنش‌ها و اختلافات مرزی با ایران نه‌تنها پایان نیافت بلکه این منازعات با تکیه‌بر مشاجرات مذهبی و قومی (عرب و عجم) که از سوی دولت بعثی عراق مطرح می‌شد، نهایتاً به جنگ هشت‌ساله میان دو کشور منجر گردید. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات از روش اسنادی و مدارک سیاسی و پروتکل‌های مرزی دو کشور با شیوه مطالعات کتابخانه‌ای و آرشیو مراکز اسناد است. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤالات است که کدام نقطه مرزی در اختلافات ایران و عراق بیشترین تأثیر را در تیرگی روابط و برخوردهای نظامی داشته است؟ نقش عهدنامه‌های مرزی و مخصوصاً شاخص‌ترین آن قرارداد 1975 الجزایر چه تأثیری در دوران صلح و جنگ میان ایران و عراق داشته است.؟ یافته‌های پژوهش همچنین نشان می‌دهد که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، چگونه ابرقدرت‌های شرق و غرب درراه حفظ منافع خود با تحریک دولت بعثی عراق به بهانه اختلافات مرزی با همسایه شرقی خود جنگ هشت‌ساله‌ای را بر دولت و ملت ایران تحمیل کردند.کلیدواژه ها
اختلافات مرزی, اروندرود, قرارداد 1975 م. الجزایر, جزایر سه‌گانه, جنگ ایران و عراقاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.