بازشناسی مهمترین اصول فکری-ایدئولوژیکی و بسترهای سیاسی-اجتماعی پیدایش جریان روشنفکری دینی در تاریخ معاصر ایران

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های سیاسی جهان اسلام، دوره: 8، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_PRIW-8-3_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 357
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سید مرتضی هزاوه ای

دانشیارگروه علوم سیاسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

فریده باوریان

دکتری تاریخ انقلاب اسلامی دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

جریان روشنفکری دینی از نظر فکری ادامه­ی سیر تحول جریان روشنفکری در ایران می­باشد که نگرشی متفاوت از نسل­های پیشین خود نسبت به دین ایجاد­کرد. این واژه­ی به­عنوان یکی از اصطلاحات رایج، همواره مطالعات فکری، تاریخی و سیاسی-اجتماعی معاصر ایران را به چالش کشیده­است و امکان نادیده­گرفتن آن به­لحاظ جامعه­شناختی-تاریخی در سیر تحولات جریان روشنفکری وجود ندارد. این مقوله که از پدیده­های نسبتا نوظهور و منحصر به فرد اجتماعی­است، باتوجه به اصول فکری و بسترهای پیدایش، توجه بسیاری از متفکران سیاسی معاصر را به­خود جلب کرده­است. با توجه به این امر، پژوهش حاضر با شیوه­ای توصیفی-تحلیلی و بهره­گیری از روش کتابخانه­ای با طرح این سؤال که «مهمترین اصول فکری-ایدئولوژیکی و بسترهای سیاسی-اجتماعی پیدایش جریان روشنفکری دینی در تاریخ معاصر ایران کدامند؟» در پی بررسی این اصول و بسترها می­باشد. براساس فرضیه­ی مقدماتی پیوند دین و علم، تطبیق ایدئولوژی­های جدید با دین، توجه به دین در اصلاح امور اجتماعی، تأکید بر پوزیتویسم مهمترین اصول فکری، و تقابل جدی با اندیشه­ها و جهان­بینی­های غیردینی یا ضد­دینی، تأثیر نهاد­های دوگانه­ی سنتی و مدرن و تمایل سنت­گرایان دینی به تغییرات جدید در دین از مهمترین بسترهای سیاسی-اجتماعی پیدایش این جریان بوده­است.  

کلیدواژه ها

Religious intellectuals, Positivism, Baha'ism, Ideology, Modernism, روشنفکری دینی, پوزیتویسم, بهائیت, ایدئولوژی, مدرنیته.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.