تحلیلی بر روش های فهم هنر و معماری اسلامی
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: دوفصلنامه فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی، دوره: 5، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_CIAUJ-5-1_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 481
نویسندگان
Tabriz Islamic Art University
Tabriz Islamic Art University
Tarbiat Modares University
چکیده
شناخت روش‌های بررسی و فهم هنر و معماری اسلامی، چالشی مستمر است. سؤال این است که برای نیل به این فهم، تا چه اندازه باید به دانش جهانی(علم و عقل) و تا چه میزان بر راهکارهای مبتنی بر آموزه‌های اسلامی (دین و وحی) اتکا کرد؟ مقالۀ حاضر، برای پاسخ‌گویی به این سؤالات در بخش اول، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و مطالعۀ بنیان‌های مهم شناخت‌شناسی معاصر که عمدتاً از طریق مطالعات اسنادی گردآوری‌شده است، به‌نقد و بررسی هریک از این روش‌ها در فهم فضاهای معماری به‌طور عام و فضاهای معماری اسلامی به‌طور خاص، می‌پردازد. نتایج بررسی، نشان می‌دهد که بنیان‌های شناخت ماده محور و حتی بنیان‌های معتقد به وجودشناسی در هنر، هرچند دستاوردهای قابل‌توجهی از فهم را به ارمغان می‌آورند اما قادر به شناسایی همه‌جانبۀ یک اثر معماری خصوصاً معماری اسلامی نیستند. شیوۀ پیشنهادی این مقاله، حکمت متعالیه اسلام است زیرا جامع‌ومانع محسوب میشود و می‌تواند معرفتی یقینی را نسبت به درک هنر و معماری اسلامی، فراهم آورد. در بخش دوم مقاله، با استناد بر آیات و روایات، نسبت بین دین اسلام و مدرنیته بررسی و مشخص میشود که اگر عقل حجت دینی است و حکم دین را میرساند، پس محصولات عقلی به معنای وسیع آن، که شامل تمامی علوم در حوزه‌های مختلف میشود، مطالب دینی را میرسانند؛ نه آنکه بیگانه و متمایز از دین باشند. درنهایت، پیشنهاد شد که فهم صحیح از هنر و معماری اسلامی، درگرو تغییر اساسی در نگاه به حکمت عملی اسلام و تولید دانشی با انگاره‌های اسلامی است که بدون تعقل و وحی شناسی (ملازمۀ عقل و شرع) امکان نخواهد داشت.کلیدواژه ها
Meaning perception, Foundations of epistemology, Social methodology of Quran., بنیان های شناخت شناسی, حکمت متعالیه اسلام, هنر و معماری اسلامیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.