تبییـن فرایند شکل‌گیری مفهوم استعداد مبتنی بر تحلیل شبکه واژگانی در قرآن کریم

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: دوفصلنامه علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، دوره: 8، شماره: 15
  • کد COI اختصاصی: JR_EDUC-8-15_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 471
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

منصوره ابوالحسنی

دکتری رشته مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

احمدرضا اخوت

عضو هییت علمی مدرسه قرآن و عترت دانشگاه تهران، تهران، ایران.

معصومه اسماعیلی

استاد گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

هادی بهرامی احسان

استاد گروه روانشناسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر این است که باتوجه به اشراف خداوند به ساختارهای وجودی انسان، مؤلفه‌های مفهومی استعداد از قرآن کریم استخراج شده و تعریفی جامع و متفاوت از آن ارائه شود. برای این منظور تک‌ تک واژگان قرآن کریم به‌روش تحلیل مضمون استقرا شده و شبکه ­ای از واژگان مرتبط با مفهوم استعداد شکل گرفت. درنهایت این شبکه واژگان با چینشی منطقی کنار هم قرار گرفته و تعریف جامعی از استعداد پدید آمد. جامعه مطالعاتی، تمام آیات مرتبط با استعداد در قرآ­ن کریم است و همه آیاتی که به‌ نحوی مرتبط با استعداد بودند، به‌عنوان نمونه بررسی شدند. یافته ­ها نشان می‌دهد تعریف به‌دست آمده از قرآن کریم، تفاوت منحصر به فردی با سایر تعاریف استعداد داشته که از آن جمله می­ توان به نگاه کل‌نگرانه قرآن به انسان، چند مؤلفه‌ای و فرایندی بودن، جهت‌مندی و هم‌راستایی آن با خداوند صاحب فضل و ماهیت اجتماعی و مسئولیت‌آور بودن استعداد اشاره کرد. به‌این‌ترتیب به‌واسطه نگاه کل­نگرانه و جامع قرآن به انسان می ­توان ادعا کرد که نقص و محدودیت سایر نظریه ­ها ـ که هرکدام از زاویه­ ای به انسان نگاه می­ کنند ـ، در این تعریف مشهود نبوده و همچنین فرایندی بودن آن می­ تواند همزمان اشاراتی نیز به گام ­های ایجاد و شکوفایی استعداد در انسان داشته باشد.

کلیدواژه ها

مفهوم استعداد, تحلیل مضمون, تحلیل شبکه واژگانی, تحقیق کیفی, قرآن کریم

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.