واکاوی سبک انگیزشی ساختار‌آیات قرآن با تکیه بر علم‌معانی (مطالعة موردی سورة منافقون)

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم، دوره: 3، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_TSHQ-3-4_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 336
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مرضیه بخشی نیا

دانشجوی کارشناسی ارشد تفسیر و علوم قرآن دانشکده تربیت مدرس قرآن مشهد-دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم.

محمدعلی کاظمی تبار

استادیار گروه الهیات- دانشگاه فرهنگیان تهران

چکیده

ادبیات‌قرآن مبتنی بر سبک‌های بلاغی است و زبان‌انگیزشی قرآن، برخاسته از خاصیت‌برانگیختگی آیات نسبت به خواننده‌اش است، تا روح‌نشاط را در مخاطب برانگیزد و تمایل بیشتری به فهم‌آیات پیدا‌‌کند. به ‌همین منظور، در پژوهش پیش‌رو به روش توصیفی-تحلیلی ساختار انگیزشی مرتبط با مسندٌ‌الیه در جملات اسنادی را بر مبنای علم‌معنانی، بررسی‌ و شاهدی از سوره منافقون و دیگر آیات ذکر‌شده‌است. از جمله ساختار انگیزش‌زا در این حوزه، می‌توان به ذکر یا حذف مسند‌الیه، تعریف یا تنکیر، موصول یا ضمیرآوردن، استفاده از اسم‌ظاهر، توابع‌مسندالیه و... اشاره نمود؛ که هر یک از آن‌ها، ساختار‌ادبی انگیزشی خاصی را دنبال‌می‌کند، که فهم آن در شناسایی زبان‌انگیزشی قرآن نقش به‌سزایی دارد. مثلا در عبارت «... لَیُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا ...»‌(منافقون: 8) برای فعل(‌لَیُخْرِجَنَّ) فاعل (الأعَزّ) ذکرشده و در اصل مسندالیه به‌شکل اسم‌تفضیل با حذف‌‌موصوف آمده‌است و حذف‌موصوف، صفت را برجسته‌تر و بارزتر و مخاطب را برای درک‌مفهوم آن مشتاق‌تر می‌سازد. مطالعة موردی سورة منافقون از ساختار انگیزشی برای شناخت‌منافقان، استفاده شده‌است اما به عنوان انگیزش مخاطب، خیر، چرا که آنها راه های هدایتی را به سمت خود بسته‌اند.

کلیدواژه ها

زبان انگیزش, مسندالیه, انگیزش حذف, انگیزش ذکر, منافقان

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.