شجاع قربانی دشتکی - دانشجوی دکتری گروه خاکشناسی دانشگاه تربیت مدرس
مهدی همایی - دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه تربیت مدرس

منحنی رطوبـت خـاک یکـی از مهمتـرین شـاخص هـای بیـان کننـده ویژگی های فیزیکی خاک می باشد . این منحنی برای شـرح و تخمـین مقدار آب قابل اسـتفادة گیـاه و نمـون سـازی حرکـت آب و امـلاح در خاک های غیراشباع مورد نیاز است . از آنجایی که اندازه گیری مسـتقیم منحنی رطوبتی بسیار پرهزینه و زمان بر می باشد، در سـال هـای اخیـر روش های غیرمستقیم برای برآورد این ویژگی گسـترش یاف تـه اسـت . یکی از روش های غیرمستقیم در برآورد ویژگی های هیدرولیکی خـاک اســتفاده از توابــع انتقــالی خــاک (Pedo-Transfer (PTF Functions با توجه به اینکـه نگهـداری آب (6و 5 ،3 ،2) است در خاک تحت تاثیر برخی ویژگی هـای فیزیکـی خـاک ماننـد بافـت و ساختمان است، در توابع انتقا لی از این ویژگی ها جهت بـرآورد خـواص هیدرولیکی و پارامترهای مربوط به آنهـا اسـتفاده مـی شـود . نخسـتین شکل توابع انتقالی به صورت معـادلاتی رگرسـیونی ارایـه گردیـد کـه مقدار رطوبت خاک را در پتانسیل هایی معین برآورد می کننـد . یکـی از مزایای این توابع که به آنها توابع نقطه ای Point PTFs گویند آن است که برآوردی دقیق برای نقاطی مشخص از منحنی رطوبتی ارایـه می کنند . دیگر مزیت این توابع مشخص شدن مهمترین ویژگی خـاک است که در برآورد مقدار رطوبت در مکشی معین نقش دارد (6) در این پژوهش با استفاده از متغیرهـای فراوانـی نسـبی ذرات و جـرم ویژة ظاهری از یک سـو و متغیرهـای جـرم ویـژة ظـاهری، میـانگین هندسی و انحراف معیار هندسـی قطـر ذرات (4) از دیگـر سـو، توابـع نقطه ای پیوسته ای جهت برآورد مقدار رطوبت در پتانسیل های ماتریک -10 ، -30 ، -100 ، -300 ، -500 و -1500 کیلوپاسکال ایجـاد شـد و توابع بدست آمده مورد مقای سه قـرار گرفتنـد . در ایـن پـژوهش بـرای نخستین بار از میانگین هندسی و انحراف معیار هندسی قطر ذرات بـه عنوان شاخصهایی برای بیان کمی توزیع تخلخل خاک استفاده شد .