نقش طُغاچارنویان در تحولات سیاسی ـ نظامی عهد ایلخانی

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: دوفصلنامه تاریخ و فرهنگ، دوره: 51، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JHC-51-2_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 258
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جواد عباسی

دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد.

ابراهیم خسروی برده

دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

ایلخانان قلمرو خود را به کمک دو نهاد اداری (دیوان) و امارت اداره می‌کردند. در رأس نهاد امارت، فرماندهان ارشدی با عنوان نویان قرار داشتند که از آغاز تا اضمحلال سلسلۀ ایلخانی در وقایع سیاسی چون تحولات جانشینی نقش پررنگی ایفا کردند. پیرامون برخی از نویان‌های دورۀ ایلخانان چون نوروز و چوپان بحث‌های زیادی شده است؛ اما امیرانی کمتر شناخته‌شده چون طُغاچار نیز حضور داشتند که شناخت نقش و عملکرد آن‌ها می‌تواند ابعاد و اهمیت نهاد امارت و نقش آن را در تحولات حکومت ایلخانان روشن‌تر سازد. پژوهش حاضر به روش توصیفی‌ـ تحلیلی، به دنبال بررسی و مطالعۀ زمینه‌های قدرت‌گیری و عوامل مؤثر بر رفتار سیاسی طُغاچارنویان است. یافته‌ها نشان می‌دهد که جایگاه اشرافیت نظامی مهم‌ترین عامل رشد نویان‌ها در ساختار سیاسی حکومت ایلخانان بود. طُغاچار به‌عنوان امیری تاج‌بخش دست‌کم در قدرت‌ گرفتن یا از تخت فروافتادن پنج ایلخان (احمد تگودار، ارغون، گیخاتو، بایدو و غازان) نقشی مشهود داشت. الگوی رفتار سیاسی امیرانی مشابه طُغاچار موجب ایجاد رقابت‌های سنگین و پرهزینه میان نویان‌ها و یورت‌های مختلف شد و نبردهای چهارسالۀ (690ـ 694ق) داخلی بر سر جانشینی از مصادیق بارز این رقابت‌ها بود.

کلیدواژه ها

ایلخانان, نهاد امارت, نویان‌ها, طُغاچارنویان

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.