عناصر ایرانی و غیر ایرانی در شعر مانوی

  • سال انتشار: 1392
  • محل انتشار: دوفصلنامه مطالعات ایرانی، دوره: 12، شماره: 24
  • کد COI اختصاصی: JR_JISUK-12-24_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 261
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عباس آذرانداز

دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

از جمله آثاری که از مانویان در منطقۀ ترفان چین بر جای مانده اشعاری به زبان های فارسی میانه، پارتی و سغدی است. این اشعار که در قالب های مختلف سروده شده اند، همه درون مایه ای دینی و عرفانی دارند. بسیاری از آنها در ستایش ایزدان و بزرگان دین مانوی اند، برخی سوگسرود هستند و دسته ای نیز با روایتی عرفانی، جدایی جان را از اصل خود و گرفتاری هایش در زندان ماده را بازگو می کنند. سرودهای بلند، نیمه بلند و کوتاهی که به زبان های فارسی میانه و پارتی سورده شده و یا به سغدی ترجمه شده اند، اساساً حاصل ذوق و ابتکار ایرانیان بوده است، اما این اشعار با عناصر بیگانه آمیخته و در نتیجه نمونه های بی بدلیلی در تاریخ ادبیات ایران آفریده شده است. در این مقاله، گونه های شعر مانوی، که برخی بی نام و برخی با نام هایی چون مَهر، باشاه، آفُرِشن، آفریوَن و پاشیک به جای مانده معرفی شده و ویژگی آنها و تأثیراتی که از ادبیات باستانی ایران، یا از ادبیات بیگانه چون بین النهرین و هند گرفته اند بررسی و تحلیل شده استو بررسی انجام شده نشان می دهد در اشعار فارسی میانه و پارتی مانوی در زمینۀ وزن، قافیه، ویژگی های سبکی از سنت شفاهی شعر ایرانی و یشت ها پیروی شده است؛ اما با توجه به اهمیت کتابت در دین مانی و روش مانی و پیروانش در وام گیری عناصری از فرهنگ ملل دیگر، در شعر نیز به جنبه های ادبی ملل دیگر چون سامی و هندسی توجه شده، و عناصری چون قالب ابجدی وارد حوزۀ شعر مانویان ایرانی زبان شده است.

کلیدواژه ها

سرودهای مانوی، فارسی میانه، پارتی، سغدی، یشت ها، ادبیات سامی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.