مفهوم خرد در آیین مانی

  • سال انتشار: 1391
  • محل انتشار: دوفصلنامه مطالعات ایرانی، دوره: 11، شماره: 22
  • کد COI اختصاصی: JR_JISUK-11-22_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 378
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عباس آذرانداز

دکترای فرهنگ و زبان های باستان

چکیده

مانی به دلیل بینش گنوسی و عرفانی خود، اهمتی زیاد برای خرد قائل بود. آیین مانوی مانند همۀ مکاتب عرفانی بر این اندیشه مبتنی بود که جان انسان گوهری ایزدی دارد که در زندان ماده گرفتار شده است. باید همۀ نیرو را به کار گرفت و آن را از این اسارت نجات داد و به وطن اصلی بازگرداند. خرد و آگاهی، مهم ترین تکیه گاه جان انسان در فرایند دشوار نجات و رستگاری است. جان، نوری است که اهریمن از جهان روشنی دزدیده و با خلق انسان و تعبیۀ آن را در تن انسان کوشیده است که امکان بازگرداندن آن را برای نیروهای روشنی ناممکن سازد. جان نیز فراموش کرده است که وطن او نه ایمن مغاک اهریمنی که جای دیگری است. به همین سبب، ایزدان مهمی چون خردیشهر یزد و بهمن بزرگ و فرشتۀ روشنی از قلمرو نور به یاری انسان شتافتند. آنها با سلاح خرد، گوهر انسان را به یادآوری کردند و از طریق پیامبران، این خویشکاری را تداوم بخشیدند. مانی نیز که داعیۀ نجات بشریت را داشت، با پی ریزی یک دستگاه منسجن دینی به نام گزیدگان، که به زعم مانویان با سرکوب هوس های خود رعایت اصول اخلاقی شدید، نشان الوهیت می یافتند، تلاش کرد مسیر آگاهی انسان و نجات او را تا به فرشگرد ادامه دهد. سرودهای بسیاری از ماویان به زبان های مختلف باقی مانده که در وصف خرد، ایزدان آگاهی بخشش و گزیدگان بخرد است، که این امر بیانگرد جایگاه بلند خرد با مفهوم عرفانی آن، در آیین مانی است.

کلیدواژه ها

آیین مانوی، خرد، جان، خردیشهر یزد، بهمن بزرگ، گزیدگان، عرفان

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.