بررسی پیدایش فعل وجهی «رسیدن» در فارسی از منظر دستوری‌شدگی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: دوفصلنامه علم زبان، دوره: 7، شماره: 11
  • کد COI اختصاصی: JR_LS-7-11_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 397
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمود جعفری دهقی

استاد فرهنگ و زبان های باستانی دانشگاه تهران، تهران، ایران

مجتبی منشی زاده

استاد زبانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

فهیمه تسلی بخش

دانشجوی دکتری زبان های باستانی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

در این پژوهش، کارکردهای وجهی فعل «رسیدن» در فارسی و روند دستوری­شدگی آن بررسی شده است. به این منظور، نویسندگان پس از مروری بر پیشینۀ تحقیقات انجام‌شده در حوزۀ وجهیت، به‌ویژه دستوری‌شدگیِ وجهیت در زبان فارسی، به رویکردهای نظری موجود در دو حوزۀ وجهیت و دستوری‌شدگی پرداخته‌اند و سپس، با ارائۀ شواهد متعدد از دوره‌های مختلف زبان فارسی، تحولات درزمانی رخ‌داده را در گذر از فارسی باستان به فارسی میانه، فارسی دری و فارسی امروز تحلیل کرده­اند. مطالعة شواهد نشان می‌دهد که در فارسی دری، «رسیدن» در بافت‌هایی خاص، پس از بسط استعاری و با پیشرفت در مسیر دستوری‌شدگی، در صیغۀ سوم شخص مفرد مضارع، به‌عنوان ابزاری برای بازنمایی وجهیت‌های پویا، سزاواری یا اجازه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. از طرف دیگر، اگرچه در فارسیِ امروز این کاربرد به‌تدریج از میان رفته است، اما فعل «رسیدن»، از طریق دیگری، برای بازنمایی وجهیت پویا به کار می‌رود.

کلیدواژه ها

رسیدن, وجهیت, دستوری‌شدگی, پویا, سزاواری, اجازه‌ای, زبان فارسی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.