برآورد ظرفیت تبادل کاتیونی خاک با استفاده از توابع انتقالی
- سال انتشار: 1384
- محل انتشار: نهمین کنگره علوم خاک ایران
- کد COI اختصاصی: SSCI09_315
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 12458
نویسندگان
کارشناس ارشد موسسه تحقیقات خاک و آب،
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب
دانشجوی دکتری خاکشناسی دانشگاه تربیت مدرس و استادیار دانشگاه گیلان
چکیده
ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC )یکی از ویژگی های شیمیایی خاک است و در جذب و رهاسازی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه و برآورد پتانسیل خطر فلزات سنگین و برخی آلاینده های آلی کاتیونی نقش مؤثری دارد . این ویژگی های شاخص خوبی برای تعیین کیفیت و بهره وری خاک Soil quality and productivity بوده و مقدار آن بسته به میزان مواد آلی، مقدار و نوع رس و شرایط خاک متغیر است . pH خاک نیز در خاک های دارای بار وابسته به pH با تأثیر برگروه های عامل، در مقدار CECمؤثر می باشد . از این رو اندازه گیری CEC ضروری ولی مستلزم صرف وقت و هزینه می باشد . در مورد مشخصاتی که اندازه گیری مستقیم آنها مشکل و پرهزینه می باشد، تجزیه اطلاعات موجود به نحوی که منجر به برآورد آنها از داده های اندازه گیری شدة موجود شود، راهی آسان و به صرفه خواهد بود . روش اخیر یا روش غیرمستقیم بدست آوردن داده ها، توابع انتقالی خاک نامگذاری شده است . توابع انتقالی خاک Pedotransfer functions ، توابعی هستند که خصوصیات زودیافت خاک Readily available properties مانند فراوانی نسبی ذرات خاک و میزان مواد آلی خاک را به خصوصیات دیریافت خاک Costly measured properties مانند ظرفیت تبادل کاتیونی خاک ارتباط می دهند (4) ظرفیت تبادل کاتیونی. عموما بر اساس بافت و مواد آلی خاک بر آورد می شود . در این خصوص پژوهشگران توابعی برای برآورد ظرفیت تبادل کاتیونی از روی ویژگی های زود یافت خاک ارایه نمودند . به عنوان مثال خاکشناسان برای ایالت کبک کانادا فرمول Clay ا CEC=2O.C +./5 وبرای ایالت آلبرتای کاناد فرمول CEC= 3/8O.C+ /.6Clay و (1981) Patterson برای ناحیه هالدیمند نرفولک اونتاریوی کانادا رابطه CEC=3/79+4/37O.C+0/21Clay را پیشنهاد کردند (6). (1995) Van keulen و Bell برای خاک های چهار منطقه از مکزیک با استفاده از متغیرهای مقدار رس، ماده آلی و pH خاک تابعی برای برآورد ظرفیت تبادل کاتیونی ارائه دادندKrogh .(R 2 =0/96 و همکاران (2000) با 1643 نمونه از خاک های دانمارک و استفاده از متغیرهای مقدار ماده آلی، رس، سیلت ریز و PH خاک در عصاره کلرور کلسیم توابعی برای برآورد ظرفیت تبادل کاتیونی ارائه دادند (R 2 =0/90) کریمیان (1375) با استفاده از 150 نمونه خاک استان فارس، معادلات رگرسیونی چند متغیره ایجاد و سهم رس و مواد آلی در ظرفیت تبادل کاتیونی خاک را محاسبه و نیز ظرفیت تبادل کاتیونی تعدادی از خاکها را پس از اکسایش مواد آلی با آب اکسیژنه اندازه گیری کرد و سهم مواد آلی و رس را به طور مستقیم تعیین نمود . با توجه به اهمیت ظرفیت تبادل کاتیونی بعنوان یکی از ویژگی های شیمیایی مهم خاک، تأثیر عمده آن بر رشد گیاه و توانائی خاک را برای نگهداری آب و مواد غذائی، اندازه گیری آن ضروری می باشد از آنجا که اندازه گیری آن مستلزم صرف وقت و هزینه بالا می باشد، برآورد آن با دقتی قابل قبول از طریق برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تلاشی ارزنده خواهد بود . هدف از این پژوهش برآورد ظرفیت تبادل کاتیونی با استفاده از توابع انتقالی می باشدکلیدواژه ها
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.