کانی شناسی اولیه و شرایط محیطی سازند آقچاگیل بر اساس آنالیز ژئوشیمی عنصری در جنوب شرق حوضة خزر

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی، دوره: 8، شماره: 15
  • کد COI اختصاصی: JR_PSJBA-8-15_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 401
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

بهزاد سلطانی

دانشجوی دکترا، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران

بیژن بیرانوند

استادیار پژوهشگاه صنعت نفت، تهران

سید رضا موسوی حرمی

استاد گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد

جواد هنرمند

استادیار پژوهشگاه صنعت نفت، تهران

فرید طاعتی

اداره زمین شناسی، شرکت ملی نفت خزر، تهران

چکیده

نهشته‌های پلیوسن در شمال ایران شامل واحدهای چینه‌ای چلکن و آقچاگیل از مهم‌ترین عناصر سیستم‌ نفتی در حوضة خزر هستند. واحد چلکن دارای رخسارة قاره­ای و عمدتاً درشت­دانه با سن پلیوسن پیشین- میانی و واحد آقچاگیل شامل رخسارة کربناته- تخریبی سفیدرنگ و سن پلیوسن پسین می­باشد. در این مطالعه، سه رخنمون آق‌بند، سوملی دره و یلی بدراق به عنوان بیش­ترین ضخامت و قدیمی­ترین توالی­های ترشیاری در شمال شرقی گنبد کاووس (جنوب شرق حوضة خزر) برداشت شده­اند. هدف اصلی این پژوهش، تعیین کانی­­شناسی اولیه و تحلیل شرایط محیطی سازند آقچاگیل با استفاده از نتایج ژئوشیمی عنصری در منطقة مورد مطالعه می‌باشد. تغییرات مقادیر عناصر اصلی و فرعی نمونه‌های آهکی سازند آقچاگیل و مقایسة آن با نتایج ارائه شده توسط مطالعات مشابه، بیانگر کانی‌شناسی اولیة آراگونیتی و کلسیت پرمنیزیم است. تغییرات نمودار Sr/Ca  در برابرMn  حاکی از وجـود یک سیـستم دیاژنتیکی نیمه­بسته در زمان رسوب­گذاری سازند آقچاگیل در حوضه می‌باشد. مقادیر بالای Mn در نـمونه‌هـای گل­غالب نـشان‌دهندة شـرایط نیمه­احیایی و مقدار پایین Mn و میزان بالای Sr در نمونه‌های دانه­غالب برش‌های مورد مطالعه بیانگر تأثیر دیاژنز جوی (انحلال زیاد) در حوضة رسوبی می‌باشند. مقایسة مقادیر عناصر اصلی و فرعی با مقادیر استاندارد و میانگین آن­ها در حوضه­های رسوبی مختلف، بیانگر نیمه بسته بودن حوضة رسوبی در زمان رسوب­گذاری سازند آقچاگیل بوده و شوری کمتر حوضه به سمت بالای توالی ناشی از ورود آب شیرین و ارتباط آن با دریاهای باز در برخی از مقاطع زمانی پلیوسن می‌باشد.

کلیدواژه ها

جنوب شرق حوضة خزر, سازند آقچاگیل, ژئوشیمی رسوبی, دیاژنز, محیط رسوبی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.