سازگاری إسناد حسنات و سیئات به خدا و انسان در آیات 78 و 79 سورۀ نساء در اندیشۀ فخر رازی و امام خمینی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های تفسیر تطبیقی، دوره: 6، شماره: 11
  • کد COI اختصاصی: JR_PTT-6-11_008
  • زبان مقاله: انگلیسی
  • تعداد مشاهده: 333
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

رحمان عشریه

دانشیار دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم قم

چکیده

 مسئلۀ «إسناد حسنات و سیئات به خدا» به‌مثابه فرعی از فروع مسئلۀ جبر و اختیار، مورد اهتمام فرهنگ قرآنی است. در این میان، در برخی آیات، حسنات و سیئات از جانب خداوند قلمداد شده (نساء:78) اما در برخی دیگر، میان حسنات و سیئات تفکیک به‌وجود آمده و حسنات از جانب خدا و سیئات از جانب انسان قلمداد گردیده است که این تفاوت در إسناد، به‌مثابه چالشی مهم، همواره مورد اهتمام مفسران بوده که در این میان، فخررازی و امام خمینی با دو نگرش متفاوت به بررسی این مسئله پرداخته و با مبانی مختلف، دو دیدگاه برجسته در حل این مسئله ارائه نموده‌اند که در نوشتار حاضر به تنظیم، تقریر، مقایسه و ارزیابی این دو دیدگاه پرداخته شده است. از این رهگذر، مشخص می‌شود که فخررازی با پذیرش دیدگاه کسب، إسناد حسنات و سیئات به خدا را حقیقی دانسته، إسناد سیئات به انسان را از باب «رعایت ادب» و یا «استفهام انکاری» می‌داند؛ این درحالی است که به باور امام خمینی، «خیرات» به خدا و «شرور» به ممکنات، إسناد حقیقی دارند اما «شرور» به خدا و «خیرات» به ممکنات، إسناد مجازی. © عشریه، ر. (1399). سازگاری إسناد حسنات و سیئات به خدا و انسان در آیات 78 و 79 سورۀ نساء، دوفصل‌نامۀ پژوهش‌های تفسیر تطبیقی. 6 (11)، 186-161. Doi: 10.22091/ptt.2020.4643.1601  

کلیدواژه ها

حسنات, سیئات, خیرات, شرور, فخررازی, امام خمینی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.