نشانه‌های آتشسوزی بر ریختهای گوناگون کربن آلی در خاک یک چراگاه در همدان
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: دوفصلنامه زیست شناسی خاک، دوره: 8، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_SBJ-8-2_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 554
نویسندگان
استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا
دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه بوعلی سینا
استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا
دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا
چکیده
این پژوهش با هدف شناخت دگرگونی بخشهای گوناگون کربن آلی در خاک چراگاههای سوخته و نسوخته انجام شد. جایگاه نمونه‌برداری شده یک بالاپی (توپوسکوئنس) در چراگاهی در دامنه الوند و در نزدیکی روستای حیدره همدان بود که در ماه مهر سال ۹۴ دچار آتشسوزی با شدت کم شده بود. نمونههای خاک از دو بخش سوخته و نسوخته، در دو فصل: پاییز (آذر ۱۳۹۴؛ دو ماه پس از آتشسوزی) و بهار (خرداد ۱۳۹۵؛ نه ماه پس از آتشسوزی)، از ۳ جایگاه: بالا، پایین و میان تپه، از ۲ جای: زیرسایهانداز بوته و میان بوتهها، از دو لایه: ۰ تا ۵ و ۵ تا ۱۰ سانتیمتری و در ۳ تکرار گردآوری شد. از هر جایگاه سوخته و نسوخته نمونههای لاشبرگ رویه خاک نیز در چهارگوشی به اندازه ۳۰×۳۰ سانتیمتر مربع در ۳ تکرار گردآوری شد. همه کربن آلی، مواد آلی بخش سبک، کربن آلی زیستتوده، کربن آلی محلول در آب سرد و گرم اندازهگیری شد. داده‌های بدست آمده برای هر ویژگی در لایه رویین و زیرین در هر زمان نمونه‌برداری (بهار و پاییز) به گونه چهار آزمایش جداگانه در چارچوب کرتهای دوبار خرد شده آنالیز آماری شد. برای هر آزمایش جایگاه نمونه‌برداری در طول شیب (بالا، میان و پایین تپه) کرت اصلی، سوختن (سوخته و نسوخته) کرت فرعی و جدایش از گیاه (سایهانداز و دور از گیاه) کرت فرعی-فرعی بود. تنفس خاک و ریختهای گوناگون کربن آلی در لایه رویین خاک بیشتر از لایه زیرین و در بخش سایهانداز بیشتر از بخش دورتر از گیاه بودند. روهمرفته در دو لایه خاک سوخته همه کربن آلی خاک ۴۲%، بخش سبک مواد آلی ۴۱% و کربن زیستتوده ۵۲% بیشتر از آنها در خاک نسوخته بود. در برابر، کربن آلی محلول در آب سرد ۶۱%، کربن آلی محلول در آب گرم ۵۲% و تنفس پایه خاک ۴۸% در خاکهای سوخته کمتر از خاکهای نسوخته بود. اگر چه لاشبرگ در پاییز بر رویه خاکهای سوخته ۵۰ درسد کمتر از خاکهای نسوخته بود ولی در بهار در خاکهای سوخته ۵/۴ برابر و در خاکهای نسوخته ۲ برابر افزایش یافت. این پژوهش نشان داد که آتشسوزی و سوزاندن پوشش گیاهی با رهاسازی زغال زیستی آنها در چراگاهها میتواند مایه بهبود کربن اندوزی در خاک شود.کلیدواژه ها
بخش‌بندی کربن آلی, تنفس پایه, زغال زیستی, سایهانداز گیاه, کربن اندوزیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.