تاثیر کاربرد هورمون های اکسین و سیتوکینین بر تحمل به تنش خشکی و افزایش عملکرد دانه ذرت
- سال انتشار: 1394
- محل انتشار: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
- کد COI اختصاصی: R-1053889
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 1040
نویسندگان
چکیده
تقریبا تمام فرایندهای زندگی گیاهان تحت تاثیر تنش ها و هورمون های گیاهی قرار می گیرند. هورمون های گیاهی مانند اکسین و سیتوکینین بعنوان تنظیم کننده های دخیل در پاسخ های گیاهی به اثرات نامطلوب محیطی و همچنین انتقال و تسهیم فرآورده های فتوسنتزی در پر شدن دانه غلات شناخته شده هستند. این پژوهش به منظورارزیابی فیزیولوژیکی اثر هورمون های اکسین و سیتوکینین بر تغییرات عملکرد دانه ذرت سینگل کراس 704 در شرایط تنش خشکی در سال های زراعی 1392 و 1393 اجرا شد. آزمایش در سه محیط جداگانه، شامل محیط بدون تنش خشکی، تنش خشکی در مرحله رشد رویشی و تنش خشکی در مرحله رشد زایشی در هر دو سال آزمایش انجام شد. هورمون های سیتوکینین در سه سطح (شاهد، محلول پاشی در مرحله پنج تا شش برگی و هشت تا ده برگی) و اکسین در سه سطح (شاهد، محلول پاشی در مرحله ظهور ابریشم و 15 روز پس از ظهور ابریشم) در سال 1392 وهورمون های سیتوکینین در سه غلظت (صفر، 50 و 100 میلی گرم در لیتر) در مرحله هشت تا ده برگی و اکسین در سه غلظت (صفر، 10 و 20 میلی گرم در لیتر) در مرحله ظهور ابریشمدر سال 1393در هر محیط، درسه تکرار بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد.بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، اعمال تنش خشکی در مرحله رشد رویشی (آبیاری پس از رسیدن رطوبت خاک به 50 درصد ظرفیت مزرعه) برای صرفه جویی در مصرف آب آبیاری و افزایش راندمان مصرف آب موثر خواهد بود. بیشترین شاخص سطح برگ، هدایت روزنه ای و کارایی کوانتوم فتوسنتزی و کمترین دمای کانوپی با محلول پاشی هورمون سیتوکینین در مرحله هشت تا ده برگی با غلظت 50 میلی گرم در لیتر بدست آمد، و بیشرین میزان کلروفیل برگ، کارایی کوانتوم فتوسنتزی و تاخیر در روند پیر شدن برگ با مصرف هورمون اکسین در مرحله ظهور ابریشم با غلظت 20 میلی گرم در لیتر حاصل شد.تنش خشکی در مرحله رشد زایشی باعث کاهش کلروفیل a و b به ترتیب با میانگین 28/13 و 37/93 درصد شد. مصرف هورمون سیتوکینین با غلظت 50 میلی گرم در لیتر کلروفیل a را به مقدار 37/73 درصد افزایش داد و تولید اسید آمینه پرولین را به مقدار 16/58 درصد کاهش داد و همچنین هورمون اکسین با غلظت 10 و 20 میلی گرم در لیتر به ترتیب باعث افزایش کلروفیل a به میزان 22/78 درصد و کاهش پرولین به میزان 18/02 درصد شد. بیشترین میزان فتوسنتز جاری و سهم فتوسنتز جاری در عملکرد دانه در محلول پاشی هورمون سیتوکینین در مرحله هشت تا ده برگی با غلظت 50 میلی گرم در لیتر و بیشترین میزان انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد در عملکرد دانه با محلول پاشی هورمون اکسین در مرحله ظهور ابریشم با غلظت 20 میلی گرم در لیتر حاصل شد. عملکرد دانه در شرایط تنش زایشی 49/21 و 69/67 درصد به ترتیب در سال اول و دوم آزمایش افت کرد و تفاوت عملکرد دانه در محیط بدون تنش و تنش رویشی معنی دار نبود. محلول پاشی هورمون سیتوکینین باعث افزایش تعداد دانه و محلول پاشی هورمون اکسین باعث افزایش وزن دانه و عملکرد دانه شد. بیشترین میزان پروتیین و قندهای محلول در دانه در شرایط تنش زایشی حاصل شد و همچنین بیشترین میزان نشاسته و ماده خشک دانه در محیط بدون تنش خشکی حاصل گردید. مصرف هورمون سیتوکینین در مرحله هشت تا ده برگی با غلظت 50 میلی گرم در لیتر باعث افزایش تبدیل نشاسته به قندهای محلول و مصرف هورمون اکسین در مرحله ظهور ابریشم با غلظت 20 میلی گرم در لیتر باعث تبدیل قندهای هگزوز به نشاسته، افزایش ظرفیت مقصد (آندوسپرم دانه) جهت دریافت بیشتر نشاسته و همچنین افزایش بیشتر ماده خشک دانه شد. معنی دار شدن اثر متقابل تنش خشکی و مصرف هورمون های سیتوکینین و اکسین بر برخی پارامترهای اندازه گیری شده نشان داد که مصرف هورمون های اکسین و سیتوکینین در گیاه ذرت در شرایط تنش زایشی به دلیل برقراری تعادل روابط هورمونی مختل شده در این شرایط نسبت به محیط بدون تنش و تنش رویشی موثرتر است. از نتایج حاصل از این آزمایش می توان چنین استنباط نمود که محلول پاشی هورمون سیتوکینین با غلظت 50 میلی گرم در لیتر در مرحله V8-V10 و هورمون اکسین با غلظت 20 میلی گرم در لیتر در مرحله ظهور ابریشم در افزایش عملکرد دانه ذرت معنی دار می باشد. کلمات کلیدی: ذرت، تنش خشکی، هورمون، اکسین، سیتوکینین، پارامترهای فیزیولوژیکی، فتوسنتز جاری، انتقال مجدد، عملکرد و اجزای عملکرد، پروتیین، قندهای محلول، نشاسته، پتانسیل عملکردکلیدواژه ها
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.