CIVILICA We Respect the Science
(ناشر تخصصی کنفرانسهای کشور / شماره مجوز انتشارات از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: ۸۹۷۱)

بررسی نقش سازند گچساران درکاهش کیفی مخزن سد جره وبهبهان

عنوان مقاله: بررسی نقش سازند گچساران درکاهش کیفی مخزن سد جره وبهبهان
شناسه ملی مقاله: R-1047512
منتشر شده در سازمان آب و برق خوزستان در سال 1394
مشخصات نویسندگان مقاله:

نصرالله کلانتری
هادی محمدی
سعید پهلوانی زاده
زهرا علی یاری علی یاری
رباب رضایی
فرشاد علیجانی

خلاصه مقاله:

سد جره در 35 کیلومتری شمال شرقی شهرستان رامهرمز در طول جغرافیایی 50َ °49 – 40َ °49 شرقی و عرض 30َ °31 – 25َ °31 شمالی قرارگرفته است. حوزه آبریز سد مخزنی جره دارای مساحتی در حدود 829 کیلومترمربع می باشد. تقریباً 170 کیلومترمربع از حوزه آبریز سد مخزنی جره از سازند گچساران تشکیل شده است.  سد مخزنی مارون، در 15 کیلومتری شمال بهبهان در استان خوزستان، واقع  شده و  بیش از 500 کیلومتر مربع  از حوزه آبریز آن  نیز از سازند تبخیری گچساران پوشیده شده است. مساحت تقریبی منطقه 601 کیلومتر مربع است و در مختصات جغرافیایی   " 30 ´10 °50 تا  " 30 ´28 °50 طول شرقی و" 40 ´40 °30 تا " 30 ´58 °30 عرض شمالی واقع شده است. هدف از این مطالعه سنجش کیفی منابع آب مخزن سد جره و مارون از نظر عناصر عمده، بعضی عناصر فرعی، بیولوژیکی و محاسبه میزان انحلال بوده است. در این مطالعه چندین مقطع عرضی به فاصله 1 و 5/1 کیلومتری از همدیگر در مخزن سد جره و مارون انتخاب شده است. در هر مقطع عرضی به فاصله مناسب ایستگاههایی حهت نمونه برداری تعیین شده است. در یک دوره دو ساله  از ایستگاه های انتخابی، نمونه برداری صورت گرفته است و در مجموع حدود 120 نمونه مورد سنجش قرار گرفت. نمونه ها جهت آنالیز خصوصیات فیزیکی(دما، pH،TSS)، شیمیایی شامل عناصر عمده(بی کربنات، سولفات، کلرید، کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم)، DO، BOD،COD ،عناصر فرعی(Fe، Pb، Zn، Hg، CO، F ، Cd  و  ...) و بیولوژیکی از قبیل آزمایشHPC، MPN، سالمونلا، شیگلا، کلبسیلا وآنتروباکتر مورد سنجش قرار گرفت. نتایج آنالیز کیفی نشان می دهد که تیپ آب مخزن سد جره سولفات کلسیم و سد مارون عمدتاً سولفات کلروره است که تحت تاثیر انحلال سازند گچساران قرار گرفته است و هر چند که برای شرب مناسب نمی باشد ولی برای کشاورزی قابل استفاده است. مجموع املاح آب ورودی به مخزن سد جره و مارون به ترتیب  حدود 404  و 1007 میلی گرم در لیتر است، در صورتی که مجموع املاح آب خروجی از مخزن سد جره  و مارون به ترتیب  975  و  1365 میلی گرم در لیتر است. از نظر بیولوژیکی در تمام ایستگاه های نمونه برداری  آلودگی کلی فرم، توتال کلیفرم و باکتری هایی مثل سالمونلا و شیگلا  در سد مارون مشاهده می شود و MPN  و HPC  به ترتیب بین 9 تا 29 و 2700 تا 4400 متغییر است. آنالیز عناصر سنگین سنگ  و خاک مخزن سد ها نشان می دهند که غلظت هیچکدام از عناصر بیش از استاندارد نمی باشد. داده ها نشان می دهد که میزان انحلال سالیانه سازند گچساران در حوزه آبریز سد  جره  حدود 000/18 تن و در سد مارون حدود 118/98 تن می باشد. هر چند که کیفیت آب در مخزن سد مارون تقریباٌ یکنواخت است، ولی در مخزن سد جره از بالادست به سمت بدنه سد روندی کاملاٌ نزولی دارد. علاوه بر ارزیابی کیفی، مطالعات مورفولوژیکی و پهنه بندی سازند گچساران انجام شده است. راهکارهای مدیریتی که برای ارزیابی بهینه و بهبود کیفیت منبع آب سد جره و مارون ارائه شده است شامل: پایش کیفی، تغییر الگوی کشت، احداث بندهای کوچک خاکی است. استخراج نفت و گاز از مخازن مجاور سد مارون برای جلوگیری از نفوذ گاز به داخل مخزن توصیه می شود، چون در حال حاظر یکی از عوامل عمده تهدید کننده کیفیت آب سد مارون علاوه بر انحلال سازند گچساران نفود گاز به داخل سد مارون می باشد، چون منطقه لرزه خیز است.



کلمات کلیدی:
سد جره، سد بهبهان

صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1047512/