بررسی نقش سازند گچساران درکاهش کیفی مخزن سد جره وبهبهان

نوع محتوی: طرح پژوهشی
زبان: فارسی
استان موضوع گزارش: خوزستان
شهر موضوع گزارش: رامهرمز
شناسه ملی سند علمی: R-1047512
تاریخ درج در سایت: 21 مهر 1397
دسته بندی علمی: مهندسی آب و هیدرولوژی
مشاهده: 618
تعداد صفحات: 349
سال انتشار: 1394

نسخه کامل طرح پژوهشی منتشر نشده است و در دسترس نیست.

  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این طرح پژوهشی:

چکیده طرح پژوهشی:

سد جره در 35 کیلومتری شمال شرقی شهرستان رامهرمز در طول جغرافیایی 50َ °49 – 40َ °49 شرقی و عرض 30َ °31 – 25َ °31 شمالی قرارگرفته است. حوزه آبریز سد مخزنی جره دارای مساحتی در حدود 829 کیلومترمربع می­باشد. تقریباً 170 کیلومترمربع از حوزه آبریز سد مخزنی جره از سازند گچساران تشکیل‌شده است.  سد مخزنی مارون، در 15 کیلومتری شمال بهبهان در استان خوزستان، واقع  شده و  بیش از 500 کیلومتر مربع  از حوزه آبریز آن  نیز از سازند تبخیری گچساران پوشیده شده است. مساحت تقریبی منطقه 601 کیلومتر مربع است و در مختصات جغرافیایی   " 30 ´10 °50 تا  " 30 ´28 °50 طول شرقی و" 40 ´40 °30 تا " 30 ´58 °30 عرض شمالی واقع شده است. هدف از این مطالعه سنجش کیفی منابع آب مخزن سد جره و مارون از نظر عناصر عمده، بعضی عناصر فرعی، بیولوژیکی و محاسبه میزان انحلال بوده است. در این مطالعه چندین مقطع عرضی به فاصله 1 و 5/1 کیلومتری از همدیگر در مخزن سد جره و مارون انتخاب شده است. در هر مقطع عرضی به فاصله مناسب ایستگاههایی حهت نمونه­برداری تعیین شده است. در یک دوره دو ساله  از ایستگاه های انتخابی، نمونه­برداری صورت گرفته است و در مجموع حدود 120 نمونه مورد سنجش قرار گرفت. نمونه ها جهت آنالیز خصوصیات فیزیکی(دما، pH،TSS)، شیمیایی شامل عناصر عمده(بی کربنات، سولفات، کلرید، کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم)، DO، BOD،COD ،عناصر فرعی(Fe، Pb، Zn، Hg، CO، F ، Cd  و  ...) و بیولوژیکی از قبیل آزمایشHPC، MPN، سالمونلا، شیگلا، کلبسیلا وآنتروباکتر مورد سنجش قرار گرفت. نتایج آنالیز کیفی نشان می دهد که تیپ آب مخزن سد جره سولفات کلسیم و سد مارون عمدتاً سولفات کلروره است که تحت تاثیر انحلال سازند گچساران قرار گرفته است و هر چند که برای شرب مناسب نمی باشد ولی برای کشاورزی قابل استفاده است. مجموع املاح آب ورودی به مخزن سد جره و مارون به ترتیب  حدود 404  و 1007 میلی گرم در لیتر است، در صورتی که مجموع املاح آب خروجی از مخزن سد جره  و مارون به ترتیب  975  و  1365 میلی گرم در لیتر است. از نظر بیولوژیکی در تمام ایستگاه های نمونه برداری  آلودگی کلی فرم، توتال کلیفرم و باکتری هایی مثل سالمونلا و شیگلا  در سد مارون مشاهده می شود و MPN  و HPC  به ترتیب بین 9 تا 29 و 2700 تا 4400 متغییر است. آنالیز عناصر سنگین سنگ  و خاک مخزن سد ها نشان می دهند که غلظت هیچکدام از عناصر بیش از استاندارد نمی باشد. داده ها نشان می دهد که میزان انحلال سالیانه سازند گچساران در حوزه آبریز سد  جره  حدود 000/18 تن و در سد مارون حدود 118/98 تن می باشد. هر چند که کیفیت آب در مخزن سد مارون تقریباٌ یکنواخت است، ولی در مخزن سد جره از بالادست به سمت بدنه سد روندی کاملاٌ نزولی دارد. علاوه بر ارزیابی کیفی، مطالعات مورفولوژیکی و پهنه بندی سازند گچساران انجام شده است. راهکارهای مدیریتی که برای ارزیابی بهینه و بهبود کیفیت منبع آب سد جره و مارون ارائه شده است شامل: پایش کیفی، تغییر الگوی کشت، احداث بندهای کوچک خاکی است. استخراج نفت و گاز از مخازن مجاور سد مارون برای جلوگیری از نفوذ گاز به داخل مخزن توصیه می شود، چون در حال حاظر یکی از عوامل عمده تهدید کننده کیفیت آب سد مارون علاوه بر انحلال سازند گچساران نفود گاز به داخل سد مارون می باشد، چون منطقه لرزه خیز است.

پیش گفتار طرح پژوهشی

امروزه با در نظر گرفتن رشد جمعیت و توسعه روز افزون شهرها، همچنین گرم­شدن کره زمین، کاهش آب رودخانه­ها و دریاچه­ها، آلودگی در مقیاس وسیع و افت شدید سطح ایستابی در دشت‌های آبرفتی، توجه متخصصین و متولیان تأمین آب به مهار منابع آب سطحی در مخازن سد ها معطوف گردیده است. گزینه مناسب برای احداث سد در دره های عمیق بستر رودخانه ها می باشد که دارای لیتولوژی متراکمی می باشند. هر چند که در اکثر موارد محل ذخیره آب و مناطق مجاور آن تاثیر مخربی روی کیفیت آب ذخیره شده ندارد، ولی در مواردی سنگهای به شدت انحلال پذیر مثل ژیپس کیفیت آب ذخیره شده را تحت تاثیر قرار می دهد. در حوضه­های کارستی همچون ژیپس علاوه بر سنگ های مخزن، خاصیت انحلال پذیری و آبهای ورودی از سنگ های مجاور مخزن نیز تاثیر به سزایی روی کیفیت آب مخزن می گذارد، چون در سنگ­های سخت هدایت هیدرولیکی و وجود آب زیرزمینی تابعی از تخلخل ثانویه می­باشد. افزایش تخلخل ثانوی در امتداد تقاطع آثار شکست و خطواره­ها، امتداد درزه­ها، گسل­ها، سطوح بین لایه­ای و غیره صورت می­گیرد. برای پیدا کردن عوارض ساختاری که مبین زونهای آبدار است،  از عوارض سطحی مانند خطواره­ها، نوع سنگ، الگوی آبراهه­ها، مناطق خرد شده و هوازده، پوشش گیاهی با توجه به میزان وابستگی آنها به آب و وجود رطوبت در مناطق مختلف استفاده می‌شود که به این عوارض سطحی نمایانگرهای آب زیرزمینی اطلاق می­شود.

کلیدواژه ها:

مراجع و منابع این طرح پژوهشی:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این طرح پژوهشی را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود طرح پژوهشی لینک شده اند :
  • احمدی زاده، م، 1376، سم شناسی صنعتی فلزات سنگین، نشر ...
  • آقانباتی، س، ع، 1387. جزوه درسی زمین¬شناسی ایران، دانشگاه شهید ...
  • آبشیرینی، ا.، 1383، کاربرد تکنیک¬های سنجش از دور و GIS ...
  • بذرافکن، م.، 1383، بررسی هیدروژئولوژی سازندهای آهکی بهبهان. پایان¬نامه کارشناسی ...
  • برجسته، آ.، رجب¬پور، م، 1379. چهارمین همایش سد سازی، ص ...
  • پورکرمانی، م.، ادیب، ا.، 1386، زمین¬شناسی ساختمانی، چاپ ششم، انتشارات ...
  • بوسلیک، ز، 1390، بررسی منشاء و خصوصیات چشمه¬های گوگردی دالکی ...
  • جغرافیای استان خوزستان، 1376. سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، ...
  • چرچی، ع.، کلانتری، ن.، کشاورزی، م. ر.، 1389، بررسی آبخوان ...
  • حبیب پور، ک، صفری، ر، 1390، راهنمای جامع کاربرد SPSS ...
  • خانلری، غ، ر.، مومنی، ع، ا.، عبدی¬لر، ی، 1386، زمین¬شناسی ...
  • دورانی نژاد، م، ص،1387، ارزیابی هیدروشیمیایی آب¬های زیرزمینی در منطقه ...
  • رحیمی، م، ح، کلانتری، ن، 1383، مطالعات نیمه تفضیلی دشت‌های ...
  • رضایی، م.، زمانی، ا.، 1377، ارتباط سیستم ساختمانی و ...
  • سازمان نقشه برداری کشور، 1380، نقشه توپوگرافی 1:25000 به شماره ...
  • شرکت ملی نفت ایران، 1966، نقشه زمین¬شناسی 1:1000000، هفتکل، به ...
  • شرکت مهندسی مشاور سبزآب اروند، 1385. طرح ساماندهی رودخانه اعلا، ...
  • شمسایی، ا.، 1381، هیدرولیک جریان در محیط¬های متخلخل، جلد دوم، ...
  • عقدکی، ی.، 1391، بررسی ارتباط بین ساختارهای زمین¬شناسی و هیدروژئولوژی ...
  • صاحبدل، م.، 1388، بررسی هیدروشیمیایی کارست منطقه شیرین¬بهار، پایان نامه ...
  • علیزاده، ا.، 1377، اصول هیدرولوژی کاربردی. انتشارات آستان قدس، دانشگاه ...
  • علیزاده، ا.، 1389، اصول هیدرولوژی کاربردی. انتشارات آستان قدس رضوی، ...
  • غفاری، ح.، 1390، تاثیر ساختارهای تکتونیکی در توسعه چشمه¬های کارستی ...
  • قبادی، م. ح.، 1386، زمین¬شناسی مهندسی کارست. انتشارات دانشگاه بوعلی¬سینا ...
  • کلانتری، ن، روحی، ح، 1391، بررسی هیدروژئولوژیکی و هیدروژئوشیمیایی منابع ...
  • کاظمی، ر.، غیومیان، ح.، جلالی، ن.، 1385، بررسی نقش عوامل ...
  • کریمی وردنجانی، ح.، 1389، هیدروژئولوژی کارست: مفاهیم و روش¬ها. چاپ ...
  • مقیمی، ا.، علوی¬پناه، س، ک.، جعفری، ت، 1387. ارزیابی و ...
  • مهندسان مشاور کمند آب، 1386، گزارش زمین¬شناسی مطالعات شناخت منابع ...
  • مهندسان مشاور مهآب قدس، 1365. گزارش نهایی زمین¬شناسی مرحله دوم ...
  • مهندسان مشاور مهآب قدس، 1385. فاز دوم مطالعات زمین¬شناسی سد ...
  • مهر علی¬زاده، ی، چینی¬پرداز، ر، 1384، روش¬های تجزیه و تحلیل ...
  • ولایتی، س.، خانعلی¬زاده، ف.، 1390، بررسی رابطه ساختارهای تکتونیک و ...
  • Reference ...
  • Adiat, K. A. N., Nawawi, M. N. M., Abdullah, ...
  • Agency for Toxic Substances and Disease Registry. (ATSDR). 1999. Toxicological. ...
  • Alley, W, M., 1993. Regional groundwater quality, Van Nostrand Reinhold, ...
  • Amdouni, R., 2009, "Behaviour of trace elements during the natural ...
  • Andreo, B., Carrasco, F., Sanz de Galdeano, C., 1997, Types ...
  • Anderson, M, P., 1989. Hydrogeologic facies models to delineate large-scale ...
  • ATSDR, 2010, "Toxicological Profile for Arsenic" Agency for toxic substancees ...
  • Ayary, F., Srasra, E. & M. Trabelsi-Ayadi, 2005, "Characterization of ...
  • Aziz, H, A., Adlan, M, N., Ariffin, K, S, 2008. ...
  • Babel, S. & Opiso, E. M., 2007, "Removal of Cr ...
  • Behnamtalab, E, 2012. Experimental Evaluation of Solubility of Gypsum. Journal ...
  • Beijer, K. & Jernelöv, A., 1986, "General aspects of and ...
  • Berner, R.A., 1978. Rate control of mineral dissolution under Earth ...
  • Blount, C. W.; and Dickson, F.W., 1973, Gypsum-anhydrite equilibria in ...
  • Bouwer, Herman, H., 1978, Groundwater hydrology. McGraw Hill, New York, ...
  • Bradl, H., 2005, "Heavy Metals in the Environment: Origin, Interaction ...
  • Bryan, B., Timothy, C. 1999. General and Applied Toxicology, Second ...
  • Chakraborti, D., Sengupta, M. K., Rahman, M. M. Ahamed, S., ...
  • Chau, K.T., Tang, Y.F., Wong, R. H. C., 2004, GIS-Based ...
  • Chenini, I., Mammou A. B., May, M. E., 2010, Groundwater ...
  • Chidambaram, S., Senthil Kumar, G., Prasanna, M. V., John Peter, ...
  • Civijic, j., 1926, Geomorphology, I and II, Beograd, Yugoslavia. ...
  • Davis, G. H. & Reynolds, S. J., 1996, Structural geology ...
  • Custoddio, E., 1987. Hydrogeochemistry and tracer in Custoddio. E., Groundwater ...
  • Davis, S, N., Dewiest, R, J, M., 1975. Ground water ...
  • Derever, J, I., 1988. The Geochemistry of natural waters. 3d ...
  • Deutsch, W, J., 1997. Groundwater geochemistry: Fundamental and application to ...
  • Dinesh Kumar, P. K., Gopinath, G., Seralathan P., 2007, Application ...
  • Dogan, U., Ozel, S., 2005. Gypsum karst and its evolution ...
  • Duarte, R. M., Marquinez, J., 2002, The in Fluence of ...
  • Duker, A. A., Carranza E. J. M. & Hale, M., ...
  • Elfigih, O, B, and Elgheriani, M, Y, 2013. ...
  • Elorza, M, Santolalla, F, 1986. Geomorphology of the Tertiary gypsum ...
  • Elsagh, A., Rabani, M. 2010a. Determination of heavy metals in ...
  • Elsagh, A., Rabani, M. 2010b. Determination of heavy metals like ...
  • Faure, G., 1992, Principles and application of inorganic geochemistry, John ...
  • Fernandez, A, M., Romman-Ross, G., Cuello, G, J., Charlet, L., ...
  • Fetter C. W., 2001, Applied hydrogeology. 4th edition, Prentice hall ...
  • Fletcher, G., Driscoll, Ph.D., 1986, Groundwater and Wells, Second edition, ...
  • Florea, L, J, 2005. Using State-wide GIS data to identify ...
  • Ford, D. C. & Williams, P. W., 1989, Karst geomorphology ...
  • Ford, D. C. & Williams, P. W., 2007, Karst Hydrogelogy ...
  • Freeze, R. A., Cherry, J, A., 1979. Groundwater, Prentice hall, ...
  • Gams, I., 1966, Factors and dynamics of corrosion of the ...
  • Goldscheider, N. & Drew, D., 2008, Methods in karst hydrogeology, ...
  • Goldscheider, N. 2005. Fold structure and underground drainage pattern in ...
  • Goli Mokhtari, L., Velayati, S., Dadashzadeh, Z., 2012, Investigation of ...
  • Guha Mazumder, D. N., Haque, R., Ghosh, N., De, B. ...
  • Guler, C., Thyne, G, D., McCray, J, E., Turner, A, ...
  • Hauselmann, P., Jeannin, P. Y., Bitterliy, T., 1999, Relationships between ...
  • Helios-Rybicka, E. & Kyziol, J., 1990, "Clays and clay minerals ...
  • Herold, T., Jordan, P. & Zwahlen, F., 2000, The influence ...
  • Hiscock, K. M., 2005, Hydrogeology, principles and practice. Blackwell publishing, ...
  • Hobbs, B. E. Means, W. D, and Williams P, F; ...
  • James, A. N. 1992. "Soluble materials in civil engineering" Ellis ...
  • Jeong, C, H., 2001. Effect of land use and urbanization ...
  • Johnson K. S. 2003 Gypsum karst and abandonment of the ...
  • Johnson, K, S., 1981, Dissolution of salt on the east ...
  • Johnson, K, S., 2003, Evaporite karst in the Permian Blaine ...
  • Joubert, A., Stewart T. J., Eberhard, R., 2003, Evaluation of ...
  • Kabata-Pendias, A. & Mukherjee, A. B., 2007, "Trace elements from ...
  • Karanth, K. U. 1988. Population structure, density and biomass of ...
  • Kasting, E.H., 1977, Faults and positive and negative influences on ...
  • Katzer, E., 1909, Karst und Karsthydrograph. ZurKunde derBalkan halbinsel (Sarajevo), ...
  • Klimchouk, A.B. 1996. The dissolution and conversion of gypsum and ...
  • Klimchouk, A.B. and Aksem, S.D. 2000 Gypsum karst in the ...
  • Klimchouk, A.B. and Andrejchouk, V.N. 1986 Geological and hydrogeological conditions ...
  • Krauskopf, K. B. & Bird, D. K., 1994, "Introduction to ...
  • Krauskopf, K., 1995, Introduction to geochemistry, Mc Graw Hill publishing, ...
  • Langmuir, D., 1997. Aqueous environmental geochemistry. Prentice hall, New Jersey. ...
  • Lattman, L.H. & Parizek, R.R., 1964, Relationship between fracture traces ...
  • Lee, P. K. & Touray, J., 1998, "Characteristics of a ...
  • Machiwal, D., Jha, M. K., Mal, B. C., 2010, ...
  • Mandel, S., Shiftan, Z, L., 1981. Groundwater resources investigation and ...
  • Marcinkevicius, V. & Buceviciute, S., 1986: Geologitcheskye i gidrogeologitcheskye uslovija ...
  • Mazor, E., 1991. Applied chemical and isotopic groundwater hydrology. John ...
  • Mazor, E., 2004. Applied chemical and Isotopic groundwater hydrology. third ...
  • Milanovic P.T., 1981, Karst Hydrogeology. Water Resources Publications, 434 p. ...
  • Moore, G., 1982, Groundwater applications of remote sensing. Open file ...
  • Nicod, J. (1976) Karst des gypses et des evaporites associees. ...
  • Obiefuna, G, I., Sheriff, A., 2010. Assessment of shallow groundwater ...
  • O’Leary, D.W., Friedman, J.D. & Pohn, H.A., 1976, Lineament, linear ...
  • Parizek, R. 1976. On the Nature and Significance of Fracture ...
  • Parkhurst, D, L., Appelo , C, A, J., 1999. PHREEQC ...
  • Paukstys, B., Cooper, A.H. & Arustiene, J., 1997: Planning for ...
  • Piper, A, M., 1944. A graphical producer in the geochemical ...
  • Profile for Mercury. Atlanta, GA: U.S. Department of Health and ...
  • Pulido-Bosch, A. 1986 Le karst dans les gypses de Sorbas ...
  • Radulović, M, M, (2013). A new view on karst genesis. ...
  • Raghunath, H.M., 1987, Groundwater, 2th edition, Wiley eastern pub. ...
  • Rahman, A., Vahter, M., Ekström, E.C. & Persson, L. Å., ...
  • Richter, B, C, Kreitler, C, W., 1993. Geochemical techniques for ...
  • Ristic, D. M., 1976, Water regime of flooded poljes, in ...
  • Rubio, J. C., Simon, J. L., Soriano, M. A., 2007, ...
  • Saaty, T. L., 1980, the analytic hierarchy process: planning, priority ...
  • Saracoglu, S., Soylak, M. 2001. Enrichment and separation of traces ...
  • Satkunas, J., Taminskas, J. & Oberman, N., 2006: The influence ...
  • Shaban, A., Khawlie M., Abdallah C., 2006, Use of remote ...
  • Shafiei Motlagh, Kh., Pirasteh, S., Zahermand, S., 2012, The study ...
  • Simsek, C., Elci, A., Gunduz, O., Erdogan, B., 2008, Hydrogeological ...
  • Singhal, B. B. S. & Gupta R. P., 1999, Applied ...
  • Sinkholes and geologic structure. Journal of Cave and Karst Studies, ...
  • Stober, I, Bucher, K., 1999. Deep groundwater in the crystalline ...
  • Sweeting, M. M., 1972, Karst Landforms, Macmillan, London, 362 pp.symposium ...
  • System gensis by setting tectonic, Proceeding 2nd international. ...
  • Van Der Pluijm, B. A. & Marshak, S., 2003, Earth ...
  • Taminskas, J. & Marcinkevicius, V., 2002: Karst geoindicators of environmental ...
  • Taminskas, J., 1999: Generation and development of sinkholes. The Geographical ...
  • Taminskas, J., Paskauskas, R., Zvikas, A., Satkunas J., 2005: Karst ...
  • Tarhule-Lips, R. and Ford, D.C. 1998a Condensation corrosion in caves ...
  • Vignati, D., 2004, "Trace metal partitioning in freshwater as a ...
  • Walton, W, C., 1970. Groundwater Resource Evaluation, McGraw-Hill, Inc. ...
  • Wasserman, G. A., Liu, X., Parvez, F., Ahsan, H., Factor-Litvak, ...
  • Waters, p., 1990, Methodology for lineament analysis for hydrogeological Investigations: ...
  • White, W. B., 1988, Geomorphology and Hydrology of Karst Terrains, ...
  • White, W. B., Theoretical Fundamentals of Speleogenetic Processes. 4-1-3 Field ...
  • Wilcox, L, V., 1955. The quality of water for iIrrigation ...
  • Williams, P.W., 1983. The role of the subcutaneous zone in ...
  • Yongli Gao, E., Calvin Alexander, J.r., Robert, G., 2002, The ...
  • نمایش کامل مراجع