تعریف و تعیین شاخص مدیریت بهره وری آب و کاربرد آن برای ذرت علوفه ای در دشت مغان

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش آب در کشاورزی، دوره: 33، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_WRA-33-4_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 615
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی اکبر عزیزی زهان

دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی گروه آبیاری و آبادانی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران و محقق موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

عبدالمجید لیاقت

استاد گروه آبیاری و آبادانی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.

مهدی شهابی فر

استادیار، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

چکیده

به منظور تکمیل و تفکیک شاخص­های بهره­وری آب متناسب با شرایط واقعی، ارائه یک سنجه برای ارزیابی مطلوبیت شاخص بهره­وری و ایجاد امکان تعمیم­پذیری نتایج ضروری است. لذا در این پژوهش با نگاه فرآیندی به نظام تولید محصولات کشاورزی و با لحاظ قابلیت­ها و محدودیت­های اقلیم، اراضی و گیاه در چرخه پیچیده آب- خاک- گیاه- اتمسفر و انسان، پژوهش­های مختلف بهره­وری آب (WP) گروه­بندی و تحلیل شد. شاخص­های پتانسیل بهره­وری آب اقلیمی (PCWP)، پتانسیل بهره­وری آب اراضی (PLWP)، بهره­وری آب واقعی (AWP)، شکاف بهره­وری آب (WPG)،شاخص مدیریت بهره­وری آب (WPMI) و سطح مدیریت بهره­وری آب (WPML) تعریف شد و روش تعیین آنها ارائه گردید. شاخص­ها برای سه مزرعه ذرت علوفه­ای در دشت مغان تعیین و تحلیل گردید. نتایج نشان داد که تغییر در تقویم زراعی و شرایط خاک مزرعه، شاخص­های PCWPو PLWPرا متاثر می­سازد، به­طوریکه PCWP از 31 تا 46 در مزارع شماره 1 و 3 و PLWP از 26 تا 42 کیلوگرم بر متر مکعب در مزارع 2 و3 متغیر بود. AWP همواره کمتر از PLWP و متاثر از مدیریت مزرعه بر مقدار عملکرد و متناسب بودن تخصیص و مصرف آب با عملکرد واقعی بود و در بهترین شرایط برابر 27، 24 و 39 کیلوگرم بر متر مکعب برای مزارع 1، 2 و 3 بود. در شرایط­ تخصیص آب متناسب با تقویم زراعی و تولید واقعی و به­صورت ویژه مکان، WPGبه شدت کاهش یافت و برابر 2/0، 2/2 و 5/3 کیلوگرم بر متر مکعب برای مزارع 1، 2 و 3 بود. در عمل صرفا با شاخص AWPنمی­توان قضاوت، تحلیل و مقایسه درستی از وضعیت مدیریت بهره­وری آب در شرایط مختلف اراضی به دست آورد. شاخص­های بی بعد WPMIو WPMLکه در این مقاله معرفی شده برای این منظور مناسب است. [1] [1]- بخشی از اعتبارات این پژوهش از محل پروژه شماره 961738-096-10-10-2 موسسه تحقیقات خاک و آب تامین شده است.

کلیدواژه ها

بهره وری آب واقعی, پتانسیل بهره وری آب, تولید پتانسیل, سطح مدیریت بهره وری آب, شکاف بهره وری آب, کارآیی مصرف آب

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.